Estland als voorbeeld om Nederlands onderwijs uit slop te trekken: ‘Zelfstandigheid van leraar is hier cruciaal’

Het Nederlandse onderwijs verkeert in zwaar weer. Volgens de Onderwijsinspectie scoren steeds meer scholen een onvoldoende. Scholen in Estland doen het juist veel beter. Kunnen wij van hen leren? “De leerling staat hier centraal.”

Uit een steekproef van het alarmerende rapport ‘De Staat van het Onderwijs’ van de Onderwijsinspectie blijkt dat 20 procent van de 225 willekeurig bezochte scholen in het (speciaal) primair- en voortgezet onderwijs een onvoldoende scoort. Nederlandse leerlingen lopen hier zo erg achter in basisvaardigheden, zoals taal en rekenen, dat hun functioneren in de maatschappij wordt bedreigd.

Slimste pubers in Estland
Dat het niet goed gesteld is met onder meer de leesvaardigheid van jongeren in Nederland was natuurlijk al bekend. Een paar maanden geleden bleek nog uit het internationale trendonderzoek PISA dat Nederlandse scholieren slecht scoren op het gebied van lezen.

Volgens datzelfde rapport hebben de Esten hebben de slimste pubers van Europa. Daarom reisden 20 Nederlandse schoolleiders onder leiding van de Algemene Vereniging van Schoolleiders vorige week naar Estland af, op zoek naar het geheim van het succesvolle Estse onderwijssysteem.

Plezier in lezen
Wilco Kannekens is schoolleider op basisschool ’t Startblok in Honselersdijk en ging ook mee. Wat hem vooral opvalt op de Estse school is hoeveel plezier leerlingen hebben in het lezen.

“Als ik hier vraag: ‘vind je lezen leuk?’, dan krijg je niet standaard het antwoord: ‘nee’. Terwijl in Nederland dat antwoord wel heel vaak gegeven wordt. Volgens mij is Nederland nog het enige land wat begrijpend lezen geeft. Dus wat ik hier zie is toch wel rust en plezier.”

‘We achtervolgen kinderen’
Marlijn van Dijk is schoolleider op basisschool Benoordenhout in Den Haag. Ook zij is op inspiratiereis in Estland. Zij vindt dat Nederlandse leraren onder grote druk staan. “Er is druk van bovenaf, vanuit een inspectie of wat dan ook. Er wordt wel tegen je gezegd dat je vrijheid mag nemen. Maar aan het einde van het jaar moet je precies dezelfde gegevens laten zien als alle andere scholen en wordt je er toch voor ons gevoel een beetje op afgerekend. Dus neig je dan toch naar de veilige kant. Dan ga ik toch maar weer hetzelfde doen.”

Dat beaamt Wilco Kannekens: “In het Nederlandse onderwijs merk ik vaak dat we kinderen niet alleen aan het volgen zijn, maar aan het achtervolgen zijn. We staan onder druk van een programma wat we af moeten ronden van nationale testen.”

Lees verder via eenvandaag.avrotros.nl

Meer leren over ENERGIEK veranderen in kinderopvang, basisschool of IKC? Doe 22 mei mee met de ‘NDKB 2024 – ENERGIEK Veranderen’ georganiseerd door het Haags Congres Bureau.