7 vragen over [positieve] veiligheid aan Ronald van Steden

1. Wat is volgens jou het afgelopen jaar de grootste ‘misser’ geweest op het gebied van veiligheid en waarom?

Een misser van veiligheidsbeleid in het algemeen vind ik dat het nauw insteekt op de juridische kant van de zaak: criminaliteit, overlast en de bestrijding daarvan door het handhaven van regels en wetten door de politie en anderen. Wel heel belangrijk natuurlijk, maar het legt de nadruk op het feit dat mensen zich tegen elkaar beschermen. Het feit dat veiligheid ook een sociaal begrip is dat uitgaat van bescherming door elkaar raakt zo ondergesneeuwd. Dit is echter een belangrijke notie die gaat over wat ons bindt in plaats van wat ons scheidt in tijden dat zorgen over maatschappelijk onbehagen, sociale kloven en polarisatie hoog op de politieke en maatschappelijke agenda staan.

2. Wat is volgens jou het afgelopen jaar het grootste ‘succes’ geweest op het gebied van veiligheid en waarom?

Het succes lijkt me dat geregistreerde criminaliteit daalt en dat ook onveiligheidsbeleving (gevoelens van onveiligheid) minder hoog is dan in voorgaande jaren. Het gaat dus goed met de veiligheid in Nederland. De daling van criminaliteit geldt trouwens internationaal in de Westerse wereld. Het is belangrijk om te beseffen dat we in een van de veiligste landen van de wereld wonen. Daarbij kunnen we de politieke retoriek over onveiligheid en dreigingen enigszins relativeren. Dit is belangrijk om zaken in het juiste perspectief te plaatsen.

3. Wat is op het gebied van veiligheid volgens jou de belangrijkste verandering het afgelopen jaar?

Nu traditionele vormen van criminaliteit (inbraken, geweld, etc.) vrij goed onder controle lijken te zijn, verschuift de aandacht naar andere vormen van relatief onzichtbare criminaliteit: bijvoorbeeld ‘cybercrime’ en ‘ondermijnende’ criminaliteit – dat wil zeggen: de vervlechting van onder- en bovenwereld bij het witwassen van geld of de grootschalige teelt van hennep.

4. Waar moeten we volgens jou de komende jaren de accenten leggen m.b.t. positieve veiligheid?

Er zou meer aandacht mogen zijn voor de positieve effecten van bijvoorbeeld bemiddeling/ ‘mediation’, herstel en reclassering (vermindering van recidive) op veiligheid. Veiligheid is dan niet iets dat enkel ‘van boven’ vanuit de overheid komt, maar ook ‘van onderop’ door burgers en hun maatschappelijke organisaties wordt vormgegeven.

5. Formuleer in één zin wat volgens jou het fundament is van een veilige samenleving

Een veilige samenleving is een samenleving die mensen met elkaar verbindt.

6. Wat fascineert jou m.b.t. het thema positieve veiligheid?

Het positieve in veiligheidsbeleid. Meestal gaat het over controle, repressie, uitsluiting – dat soort termen. We spreken graag met elkaar over wat we niet willen. Het fascinerende aan de positieve invalshoek is een gesprek over wat we wel willen (verbinding) en hoe we dat constructief vorm kunnen geven.

7. Waarom mogen we jouw/jullie seminar college zeker niet missen?

Positie veiligheid biedt een nieuwe frame – of eigenlijk een hernieuwd frame – om naar problemen van criminaliteit, overlast, onrust en beleefde (on)veiligheid te kijken en biedt zo andere aanknopingspunten voor beleid dan enkel inzetten op politie en justitie.

————————————————————————————————————————

Marc Schuilenburg, Universitair Docent, afdeling Strafrecht & Criminologie, Vrije Universiteit te Amsterdam en Ronald van Steden, Universitair Hoofddocent, afdeling Bestuurswetenschappen & Politicologie, Vrije Universiteit te Amsterdam verzorgden het College Positieve Veiligheid op 7 november 2018  van het Haags Congres Bureau in de Collegereeks Veiligheid, recht en bestuur