Misbruik op de woningmarkt: ‘De huisvesting van arbeidsmigranten moet goed geregeld zijn. Anders snijden we onszelf in de vingers’

Van Summeren over misbruik op de woningmarkt: ‘De huisvesting van arbeidsmigranten moet goed geregeld zijn. Anders snijden we onszelf in de vingers’

In Nederland zijn er op dit moment meer vacatures dan werkzoekenden, waardoor we de arbeidsmigranten hard nodig hebben. Bij aankomst verwachten ze hier een goede huisvesting, maar dat kan erg tegenvallen. In sommige gevallen wordt er misbruik gemaakt van hun afhankelijkheidsrelatie met uitzendbureaus.

Er verrichten honderdduizenden arbeidsmigranten, met name uit Oost-Europese landen, werkzaamheden in Nederland. Een deel van de arbeidsmigranten zijn zowel voor hun woning als werk afhankelijk van hetzelfde uitzendbureau. Van deze afhankelijkheidsrelatie wordt soms misbruik gemaakt. ‘Er is schaarste op de arbeidsmarkt, waardoor we mensen van buitenaf nodig hebben. Maar tegelijkertijd zien we ook dat er schaarste is op de woningmarkt, waardoor het moeilijk is om ze te huisvesten’, legt Frank van Summeren uit, hoofddocent bij het Haags Congres Bureau en adviseur op het gebied van zorg en veiligheid bij RONT Management Consultants. ‘Doordat het moeilijk is om een woning te vinden, zie je vaak dat de arbeidsmigranten moeten terugvallen op de woonruimte die door het uitzendbureau wordt aangeboden. Die bieden in sommige gevallen te kleine woningen aan, waardoor ze in slechte omstandigheden moeten leven en daar soms ook te veel geld voor moeten betalen.’

Huisvesting én werk op het spel

Als één van de hoofdsprekers is van Summeren aanwezig op de HCB Cursus ‘Aanpak Bijzondere doelgroepen en Kwetsbare Gebieden’ die start op 4 november 2022. In deze cursus gaat hij onder andere in op welke manier je misstanden achter de voordeur bij bijzondere doelgroepen signaleert en hoe je de leefbaarheid en veiligheid bevordert in kwetsbare gebieden. De woonomgeving van arbeidsmigranten behoort bij één van deze kwetsbare gebieden. Doordat er regelmatig misstanden zijn rond de arbeid en huisvesting van arbeidsmigranten, behoren ze tot de bijzondere- en kwetsbare doelgroepen.

De arbeidsmigranten kunnen moeilijk tegen het misbruik ingaan, omdat ze anders op glad ijs terechtkomen. ‘Het is moeilijk om bezwaar aan te tekenen wat betreft de woonruimte. Als arbeidsmigrant ben je bang om dan niet alleen op straat te komen te staan, maar ook om je baan te verliezen. Als kritiek tot een probleem leidt, ben je in één klap je woning én je baan kwijt’, zegt Van Summeren.

Volgens van Summeren zijn sommige gemeenten te laat begonnen met kijken naar de economie op het gebied van arbeidsmigranten. Zo zijn er gemeenten waar uitzendbureaus veel goedkope woningen hebben opgekocht waar ze in één keer veel arbeidsmigranten hebben gehuisvest. Daardoor ontstaat er in één klap een grote druk op de wijk en de voorzieningen. Dit leidt onder andere tot parkeerproblemen. Als deze arbeidsmigranten in te grote getallen in te kleine slecht onderhouden woningen gehuisvest worden, kan dat ook ten koste gaan van de brandveiligheid.

In het belang van de gehele samenleving

Het tegengaan van misbruik is niet alleen in het belang van de arbeidsmigranten, maar ook in het belang van onze hele samenleving. ‘Nederland is aan het vergrijzen en we hebben steeds meer arbeidsmigranten nodig om het werk gedaan te krijgen. Als de woonomstandigheden minder worden, ga je wellicht in de toekomst zien dat arbeidsmigranten liever in hun eigen land blijven of in een ander land werkzaamheden gaan doen. De huisvesting van arbeidsmigranten moet goed geregeld zijn. Anders snijden we onszelf in de vingers’, aldus Van Summeren. Uit eigenbelang is het dus belangrijk om aantrekkelijk te blijven voor arbeidsmigranten. Daarnaast is het ook een morele plicht om te zorgen voor goede huisvesting voor deze doelgroep.

Bij het huisvestingsprobleem wordt er een onderscheid gemaakt tussen verschillende arbeidsmigranten. Volgens van Summeren hebben arbeidsmigranten die hooggekwalificeerd werk doen vaak wel een goede woning. Onder de arbeidsmigranten die ander type werk doen, is ook een onderscheid te maken. ‘Je hebt arbeidsmigranten die hier relatief kort verblijven. Deze mensen werken bijvoorbeeld op een fruitteeltbedrijf en komen met name in het oogstseizoen naar Nederland. Vaak hechten zij relatief minder belang aan de kwaliteit van een woonruimte, omdat ze hier voor korte tijd verblijven. Bij de arbeidsmigranten die hier langer verblijven, is het belangrijk dat de kwaliteit van de woningen toeneemt’, licht van Summeren toe. ‘Ten slotte zie je arbeidsmigranten die hier echt voor een lange tijd verblijven en in sommige gevallen hun partner of kinderen meenemen. Dan is het nog belangrijker dat de huisvesting goed geregeld is.’

Oogje in het zeil houden

Om het huisvestingsprobleem op te lossen, is het belangrijk dat de overheid een oogje in het zeil houdt en optreedt als er misstanden plaatsvinden. Zo geeft van Summeren aan dat het belangrijk is om als gemeente naar de regionale economie te kijken en om te bekijken hoe je op een goede manier de huisvesting van arbeidsmigranten kan faciliteren. Veel arbeidsmigranten belanden ook in (voormalige) vakantieparken waar het ook belangrijk is om te kijken of daar geen misstanden kunnen plaatsvinden.

Leren en reflecteren als burgemeester, wethouder, hoofd van politie, officier van justitie of hoofd OOV op veiligheidsthema’s als mensenhandel, cybercime, maatschappelijke onrust en ondermijning? Kom vanaf 9 februari 2023 naar de HCB Collegereeks ‘Veiligheid, recht en bestuur – Burgers, bedrijven en veiligheid’ in Den Haag georganiseerd door het Haags Congres Bureau. Met oa prof. dr. Bob Hoogenboom, prof. dr. Jon Schilder en prof. dr. Janine Janssen.

Meer leren over de omgang met bijzondere doelgroepen (arbeidsmigranten, woonwagenbewoners) en de aanpak van kwetsbare gebieden (waaronder aandachtswijken, vakantieparken, bedrijventerreinen, woonwagenlocaties en buitengebieden)? Kom naar de HCB Cursus ‘Aanpak bijzondere doelgroepen en kwetsbare gebieden 2023’ die start op 17 maart 2023 in Den Haag, georganiseerd door het Haags Congres Bureau.