Vanmorgen werd ik gebeld door een journalist. Dat overkomt me een paar keer per jaar en het gesprek is altijd precies hetzelfde: “Hallo meneer Vliet/Flut/Vlaai, ik ben van radio en tv Huppeldepup en ik maak een item voor onze uitzending van morgen. Het gaat over cameratoezicht en we willen echt de diepte in. Nou zag ik op internet dat u heel veel van camera’s weet. Mijn eerste vraag: Hoeveel camera’s hangen er eigenlijk in Nederland? En de tweede vraag: Werkt cameratoezicht?”
Op beide vragen kan ik geen antwoord geven, ondanks vijftien jaar onderzoek naar cameratoezicht. Of misschien moet ik zeggen: dankzij vijftien jaar onderzoek. Want toen ik net begon met onderzoek naar camera’s wilde ik die twee vragen best proberen te beantwoorden. Maar na het lezen van honderd of misschien wel tweehonderd boeken, artikelen en evaluaties over camera’s weet ik het antwoord echt niet meer.
En eigenlijk interesseren dergelijke domme vragen me ook niet meer. Het is een beetje hetzelfde als de vraag: “Werkt mobiele telefonie?” Tja, dat ligt er aan wat je ermee doet, toch? En aan je definitie van ‘werken’. Ander voorbeeld: “Werkt toezicht op probleemgezinnen?” Ook dat ligt er maar aan: hoe doen ze dat, wie wel en wie niet, wat doen ze met de informatie en wat was eigenlijk het doel?
Dat zijn allemaal veel te ingewikkelde vragen voor journalisten. Die willen namelijk helemaal niet ‘de diepte’ in: ze willen gewoon een paar mooie quotes van iemand die niet onvoorwaardelijk pro cameratoezicht is. Ik weet het: het is een cliché, maar daarom niet minder waar.
Ik geef geen interviews meer.
Maar ik vind het wel belangrijk af en toe ‘naar buiten’ te gaan. Want ‘binnen’ zit ik te lezen en te typen voor een heel klein clubje opdrachtgevers en collega-onderzoekers. En dat terwijl er de laatste jaren heel veel spannende, nieuwe, innovatieve, succesvolle – en totaal mislukte experimenten – zijn gehouden in cameraland.
Zoals het beeldscherm in het uitgaansgebied in Hilversum, de slimme bril van de politie en de bodycams van NS, politie, uitsmijters en pizzakoeriers. En wat dacht u van paarden met camera’s, helikopters met camera’s, drones met camera’s? Echt: de lijst is lang en groeit bijna maandelijks.
Dus vraag me nooit meer of cameratoezicht werkt. Maar vraag me vooral wel iets te komen vertellen over hoe camera’s werken. Want ik kan er maar geen genoeg van krijgen daarover na te denken en van gedachten te wisselen met anderen.
Lees verder via Slimbekeken – Cameratoezicht
Mensen boven Macht – Edwin Tuin
‘We blijven steeds in dezelfde valkuilen vallen’
Toezicht in verbinding – Weinig zon en veel behang? Blog Paul van Dijk
