Het bedrijfsleven is kwetsbaar voor afpersing. De grotere concerns zijn gevoelig voor productafpersing vanwege het grote geld dat er in omgaat. Bij productafpersing wordt gedreigd met het vergiftigen van producten of het op een andere manier saboteren van de bedrijfsvoering, zoals door het plaatsen van bommen. De afpersing van de Ikea in 2011 en de afpersing van de Delhaize en de Jumbo vorig jaar zijn voorbeelden van productafpersing.
In Duitsland (Kiel) was afgelopen week de Coop het doelwit van afpersing. De supermarktketen ontving een dreigmail waarin 3 miljoen euro in Bitcoins werd geëist onder vermelding van ‘coopwillpay’. Om zijn dreiging kracht bij de zetten, legde de dader vergiftigde marsepeinen harten bij een basisschool neer. Indien er niet betaald zou worden, zou hij dat bij meerdere scholen doen en bovendien explosieven plaatsen. Een regelrechte bedreiging van de volksgezondheid en de algemene veiligheid wat vraagt om direct optreden. De dader heeft met zijn acties meer dan 100 politiemensen op de been gebracht. Binnen een week vatte de Duitse politie een verdachte in de kraag. Een 38-jarige man. Zijn motief? In elk geval geld, dat is duidelijk. In de meeste afpersingssituaties is financieel gewin de belangrijkste drijfveer. Bij elke afpersing spelen vaak echter ook nog andere motieven een rol. Welke dat bij deze dader zijn, is nog de vraag.
Maar waarom afpersing? Afpersing is een misdrijf waar heel gemakkelijk tot over gegaan kan worden. Je kunt vanuit de anonimiteit, zonder confrontatie onder een (verzonnen) bedreiging eisen stellen aan een andere partij. Bij wijze van spreken kun je thuis vanaf de bank in je pyjama dreigen de meest gruwelijke daden te verrichten als er niet wordt betaald. Easy does it. En het effect is groot: een anonieme bedreiging kan heel beangstigend zijn. Daders denken zo op een snelle manier over een relatief hoog geldbedrag te kunnen beschikken en schatten in dat de pakkans klein is. Ze kiezen voor de weg van de minste weerstand.
De meeste afpersingen blijven bij een poging en gaan als een nachtkaars weer uit. De schade is dan echter wel al aangericht: angst, onzekerheid en onveiligheidsgevoelens zijn gekweekt bij de slachtoffers. Het is dan ook niet voor niets dat ook een poging tot afpersing strafbaar is. Helaas zijn veel daders zich daar niet goed van bewust anders zou die kennis misschien preventief werken. Op afpersing staat een gevangenisstraf van 9 jaar of een geldboete van €76.000, vergelijkbaar met zware mishandeling en een overval.
En wie zijn over het algemeen de daders? Vormen van productafpersing kunnen voor een belangrijk deel worden toegeschreven aan individuele daders die weinig professioneel te werk gaan. Of de verdachte die nu in Duitsland is gepakt de dader is, moet nog blijken. Aan een aspect van het profiel voldoet hij in elk geval: hij is weinig professioneel te werk gegaan anders was hij niet zo snel gepakt. Moge de rust wederkeren in Kiel en de marsepein weer zoet smaken.
Meer lezen over afpersing? Download gratis ‘Ondergaan of ondernemen‘ [BureauBeke] en ‘Je bedrijf of je leven‘ [BureauBeke]
Bron: Ilse van Leiden psychologist, criminologist, senior researcher – LinkedIn
Toezicht in verbinding – Weinig zon en veel behang? Blog Paul van Dijk
De kinderopvangsector heeft nu een eigen raad: de Kinderopvangraad
‘We blijven steeds in dezelfde valkuilen vallen’
