‘Rebooting’ het mededingingsrecht – ook het mededingingsrecht ontsnapt niet aan de digitale transitie

Over digitale platforms, ex-anteregulering en toegangsverplichtingen in het concentratietoezicht

Janneke Kohlen, Mariska van de Sanden en Manuela Cox, ‘‘Rebooting’ het mededingingsrecht – ook het mededingingsrecht ontsnapt niet aan de digitale transitie’, M&M 2021-1, p. 6-14

De aanhoudende groei van digitale platforms biedt duidelijk maatschappelijke voordelen voor mensen en bedrijven. Maar ze baart ook zorgen: toetreding van nieuwe bedrijven kan worden beperkt en de online keuzevrijheid kan in het geding komen. Met name waar het gaat om platforms waar consumenten of ondernemers nauwelijks omheen kunnen en die daarmee een zogeheten poortwachtersrol hebben. Overheden en mededingingsautoriteiten, waaronder de Europese Commissie (Commissie) en de Autoriteit Consument & Markt (ACM), kijken daarom met verscherpte interesse naar die digitale platforms. Inmiddels zijn er ook routekaarten met effectbeoordeling1 van verschillende beleidsopties geconsulteerd, zoals het wetgevingspakket digitale diensten (ook wel Digital Services Act (DSA))2 en de New Competition Tool3 (hierna ook wel de NCT of ‘het nieuwe mededingingsinstrument’). Daarin worden maatregelen voorgesteld om eerlijkere digitale markten te bevorderen en keuzevrijheid voor consumenten en ondernemers te waarborgen. Daarbij wordt gedacht aan een verplichting voor platforms om toegang te bieden tot het platform, data te delen en interoperabiliteit te waarborgen. Op die manier wil men het mededingingsrecht ‘rebooten’ door ervoor te zorgen dat de juiste instrumenten voor handen zijn om die eerlijke marktwerking te bevorderen en keuzevrijheid te waarborgen. Of in de woorden van Margrethe Vestager:

‘What we need is not so much a reset – it’s more what, in Hollywood, they call a “reboot”. When they reboot old movies and TV shows, they bring back the characters we know, but with the details refreshed and updated for a new era. And that’s pretty much what competition policy needs. Not to change what our policy is about – but to make sure that the tools we have to achieve those goals are up to date.’4

Interessant is dat de ACM het afgelopen jaar in het kader van concentratietoezicht meerdere keren vergelijkbare maatregelen heeft opgelegd aan digitale platforms, zij het in de vorm van gedragsremedies. Ogenschijnlijk om te voorkomen dat de digitale platforms (in de toekomst) een poortwachtersrol zouden krijgen, en daarmee de concurrentie kunnen verstoren. Hierbij kan worden gedacht aan de concentratiebesluiten Sanoma/Iddink,5NS/Pon6 en NS en de gemeentelijke vervoersbedrijven.7 In dit artikel beschrijven wij welke lessen de concentratiebesluiten bieden voor de invulling, en mogelijk op een later moment de toepassing, van de EU-wetgevingsvoorstellen.8 Daartoe wordt eerst ingegaan op de vermeende tekortkomingen in het huidige mededingingsinstrumentarium en de Nederlandse visie op de vernieuwing hiervan, gevolgd door de hiervoor genoemde routekaarten met effectbeoordelingen van de EU-wetgevingsvoorstellen. Vervolgens komen de gedragsremedies in de voornoemde drie concentratiebesluiten van de ACM aan bod, waarna wordt afgesloten met de conclusies die volgens ons daaruit kunnen worden getrokken.

Lees verder via bjutijdschriften.nl

Meer leren over trends in toezicht? Doe 17 mei mee met het HCB Seminar Toezicht in Transitie 2021 – Trends in Toezicht & Tips voor het nieuwe kabinet.