Ondermijning van bestuur en samenleving is overal

Ondermijnende activiteiten van de georganiseerde criminaliteit is overal, maar komt misschien wel vaker voor buiten de grote stad. De gemeenteraad moet goed nadenken als zich een weldoener meldt. Er is behoefte om crimineel geld te investeren. Ondermijning is minder risicovol maar vreet uiteindelijk wel aan de wortel van de democratie.

Beïnvloeding vanuit de georganiseerde criminaliteit, bijvoorbeeld uit hennepteelt, heeft vooral zachte, onzichtbare kanten. Karel Schuurman, hoofd van het Landelijk Informatie en Expertisecentrum en docent op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning, waarschuwd vooral voor de zachte kant van beïnvloeding van samenleving en bestuur. ‘Crimineel geld zoekt goede doelen en zit soms dik in sportverenigingen. Er zijn voorbeelden waar maneges gebouwd en gefinancierd zijn uit crimineel geld waar gehandicapte kinderen vervolgens gratis mogen sporten’.

Ondermijnende criminaliteit is minder risicovol

‘Er is vanuit de georganiseerde criminaliteit behoefte om geld te investeren. De winstmarges zijn 80 tot 85 procent. Vaak is het heel goed voor de lokale economie, maar je haalt ook veel zwart geld binnen. Weet ook dat woninginbraken en straatroven veel risicovoller zijn, want zichtbaarder terwijl ondermijnende criminaliteit minder risicovol is want onzichtbaarder.’

Tips en adviezen tegen ondermijning

Een van de instrumenten om tegen ondermijning op te treden, zijn Bibob-procedures waarbij in kaart wordt gebracht bijvoorbeeld bij de aanschaf en investering in horecapanden waar het geld vandaan komt. Een andere mogelijkheid is om lokaal overleg te organiseren zodat onder leiding van de gemeente dat in kaart wordt gebracht wat de omvang van ondermijning is.

Ook kan helpen om een soort commissie ‘stiekem’ op te richten van fractievoorzitters uit de raad die overleggen met de burgemeester, die verantwoordelijk is voor openbare orde en veiligheid. ‘Belangrijk is om eensgezind op te treden als raad, ook richting de burgemeester. Als de burgemeester optreedt, is het belangrijk dat de raad achter hem staat. Het helpt daarbij als je vooraf met elkaar hebt dichtgetimmerd hoe je met dit soort onderwerpen en vragen omgaat.’

Bibob-toets helpt tegen investerende criminelen

Wanneer het gaat om nieuwe (bouw)projecten in de gemeente waar geld in wordt gestoken, is het verstandig wanneer de raad er zich van vergewist wie is de persoon die investeert, wat is zijn belang om te investeren en klopt zijn verhaal. ‘Je kunt al beginnen met googelen om de eerste informatie daarover te achterhalen. Realiseer je ook dat er criminelen zijn die informeren of een gemeente een Bibob-toets toepast. Wanneer dat gebeurt, gaan ze naar de buurgemeente en vragen ze hetzelfde. Als daar geen Bibob-toets wordt toegepast, weten ze genoeg en gaan ze investeren.’

Bron: SBO