Liever een goed gesprek dan bonnen – Handhavers Haarlem

Amina loopt vandaag met Tim de Roode (21) uit Leiden. Zelf komt ze uit Schagen. Dat ze nu als handhavers in Haarlem werken, is een bewuste keuze. Tim de Roode: ,,In Leiden zou ik de hele dag bekenden tegenkomen. Hier hoef ik niet mijn beste vriend aan te spreken op wangedrag. Je moet immers iedereen hetzelfde behandelen.’’

Beiden volgden de MBO-opleiding Handhaver Toezicht Veiligheid. Amina plakte daar eerst een jaartje rondreizen in Australië aan vast – ’Een beetje mensenkennis opdoen’- en werd toen Buitengewoon Opsporings Ambtenaar (BOA). Tom is al twee jaar klaar met school en kon na een jaar als BOA aan de slag in Haarlem. ,,Een leuke stad, lekker druk en veel variatie’’, vindt hij.

Inspelen

Ze hebben het in de dagelijkse praktijk vooral druk met daklozen en jongeren. Amina: ,,Wat de jongeren betreft is het natuurlijk wel makkelijk dat we een beetje weten hoe ze denken. Dankzij dat begrip kunnen we makkelijk op situaties inspelen.’’ Tim: ,,Ik heb ook wel een beetje rondgehangen, met harde muziek aan en zo. We verwijzen ze dan naar een ander plekje waar ze geen overlast bezorgen. We hebben een goed gesprek. Samen vinden we een oplossing.’’

Met geduld worden de diverse fietsers in de Grote Houtstraat terecht gewezen. De reactie is vaak gelaten. Een jonge vrouw die zegt te zullen afstappen, fietst na het passeren snel door. Tim blijft redelijk onverstoord: ,,Jammer dat ik nu de mountainbike niet bij me heb.’’

Kost geld

Dan wordt de man met gemotoriseerde bakfiets vol met bouwmaterialen en gereedschap aangehouden. De zzp’er reageert geïrriteerd. Amina legt hem rustig uit dat hij als klusbedrijf wel een ontheffing kan aanvragen om door dit deel van de Zijlweg te rijden. ,,Dat ga ik niet doen’’, klinkt het stuurs. ,,Dat kost geld. Het zal allemaal wel. Weet je, ik loop vandaag wel naar het eind van de straat en morgen zie ik je wel weer.’’

Een toerist wordt even naar ’the trainstation’ gewezen en van een andere illegale snorfietser wordt het kenteken gecontroleerd via een schermpje dat in verbinding staat met de centrale registratie. Amina: ,,Als iemand een waarschuwing heeft gehad volgt de tweede keer een bekeuring, we blijven niet waarschuwen. Ik ben wel blij dat we niet een soort bonnenquotum moeten halen. Dat maakt het werk niet leuk.’’

Stadswachten

Peter van Vliet is manager van de handhavers en heeft met zijn mensen de Zijlpoort als uitvalsbasis. Tegenover me zit een grote man die dertig jaar bij de Amsterdamse politie werkte, van wijkagent tot pelotonscommandant van de mobiele eenheid. Sinds 2,5 jaar werkt hij in Haarlem. Over de telefoon heeft hij me al even op een vriendelijke maar corrigerende toon toegesproken. ,,Nee, noem ze geen stadswachten. Beslist niet. Het zijn handhavers!’’

Van Vliet vecht voor het professionele imago van zijn mensen. Daar valt nog wel wat werk in te verzetten. De voorgangers van de handhavers waren immers de stadswachten, langdurig werklozen die op last van voormalig minister van sociale zaken en werkgelegenheid Melkert een uniform aantrokken. In een poging hun grote afstand tot de arbeidsmarkt te overbruggen. Het beeld van de vaak wat oudere, niet altijd gemotiveerde en zelden goedlachse stadswachten staat nog in het geheugen gegrift. Daar heeft de nieuwe generatie van handhavers best last van.

Van Vliet: ,,De huidige 21 handhavers zijn geen langdurige werklozen. Het zijn opgeleide mensen met een opsporingsbevoegdheid en een handhavende functie in de openbare ruimte. Daar houden ze zich bezig met de verbetering van de leefbaarheid en de bestrijding van overlast. Vaak met behulp van een goed gesprek en niet via een bonnenquotum. Maar ze hebben de bevoegdheid om personen staande te houden, een id-bewijs te vragen en bekeuringen uit te schrijven. Nadat ze de mbo-opleiding HTV hebben gedaan trainen wij ze verder als Buitengewoon Opsporings Ambtenaar. Ze krijgen een biketraining en worden op communicatiegebied goed opgeleid. We leren ze de-escalerend te communiceren en we vergroten hun mentale weerbaarheid. Ze komen nogal eens in aanraking met mensen die het niet met ze eens zijn. Er wordt gescholden, beledigd en soms gaat het verder. We trainen ze in de omgang met die stress en emoties.’’

Naast de 21 handhavers heeft de gemeente ook 14 geüniformeerden die zich volledig richten op parkeeroverlast, foutparkeren en illegaal parkeren in vergunningsgebieden. Zij dragen hetzelfde uniform als de andere handhavers.

De BOA’s krijgen een training Regeling Toetsing Geweldbeheersing Buitengewoon Opsporingsambtenaar. Daarmee kan het wat tenger ogende tweetal waarmee ik vandaag op pad ben, bergen verzetten. Amina: ,,Met mijn mountainbike als wapen ben ik getraind om agressievelingen op afstand te houden. Ik kan iemand over mijn fiets trekken en we weten hoe we iemand naar de grond moeten brengen.’’ De BOA’s dragen geen wapens, slechts handboeien. Op hun portofoon legt een rode knop wel direct contact met de politie.

Peter van Vliet vertelt dat de komende jaren een netwerk van handhavers over de 21 Haarlemse buurten wordt gevormd, analoog aan dat van de wijkagenten. ,,We gaan ervoor zorgen dat de burger ze nog beter kan vinden via spreekuren, Facebook of Twitter.’’

Informatiegestuurd

Statistisch analist Michelle houdt de aard van de meldingen, locaties en tijdstippen bij. ,,Zo kunnen we informatiegestuurd werken’’, legt ze uit. ,,BOA’s op tijdstippen naar plekken sturen waar gehandhaafd dient te worden.’’

Het centrum, Schalkwijk en Haarlem-Noord springen er dan wat uit wat betreft geregistreerde meldingen over jeugdoverlast, vooral in de avonduren. Verder is er het afgelopen jaar een duidelijke stijging te zien van overlast rond de daklozenopvang aan de Wilhelminastraat.

Voor Amina is de handhaving niet de eindbestemming: ,,Wellicht ga ik naar de politie. Ik wil in ieder geval nog verder doorleren.’’ In haar huidige vak kan ze nog wel even haar ei kwijt. ,,Afgelopen week tijdens Haarlem Jazz ben ik ook in burger aan het werk geweest om andere overlast in de gaten te houden. Ook wel leuk even onder dekmantel werken.’’

Bron: HaarlemsDagblad