’Hoer’ zeggen, is niet stoer Nieuwe hoogleraar gendergerelateerd geweld

Geweld tegen vrouwen is een schending van de mensenrechten en moet zo snel mogelijk worden teruggedrongen, meent Renée Römkens. Zij werd vorige week benoemd tot bijzonder hoogleraar gendergerelateerd geweld aan de Universiteit van Amsterdam.

Römkens is directeur van Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis, en doet daarnaast al 25 jaar wetenschappelijk onderzoek naar geweld tegen vrouwen. Een onderwerp dat weer volop in het nieuws is sinds de ’grab women by the pussy’ uitlatingen van Donald Trump. Wereldwijd deelden daarna miljoenen vrouwen hun ervaringen met seksueel geweld via de hashtag #notokay.

Dat er ook een groep mensen is die vindt dat de opmerkingen van Trump weinig kwaad kunnen, vindt ze ernstig. „Dan wordt ons als vrouwen verweten dat we geen humor hebben. ’Het zijn alleen maar woorden’, zeggen ze. Flauwekul: deze woorden zijn helemaal niet onschuldig, daarvoor gebeurt het te vaak.”

Ze is daarom blij dat er ook veel mannen zijn die duidelijk laten merken dat wat Trump afdeed als kleedkamerpraat, niet in hun kleedkamers gebeurt. „Ook uit onderzoek blijkt dat steeds meer mannen geweld tegen vrouwen in alle situaties onacceptabel vinden. Er verandert dus wel degelijk iets. Het probleem is alleen: de opvattingen veranderen, maar het gedrag nog niet altijd.”

Cijfers

De cijfers zijn ernstig, vindt de hoogleraar. „1 op de 5 vrouwen is ooit mishandeld door haar partner, 1 op de 3 is slachtoffer van een ernstige vorm van seksueel geweld, ruim 17% van de vrouwen werd ooit gestalkt. In het maatschappelijk debat struikelen we van incident naar incident en telkens weer is iedereen verbijsterd over hoe veel slachtoffers er zijn. Terwijl dit helemaal niet nieuw is: de cijfers zijn al 40 jaar lang onveranderd hoog en helaas zijn er nog steeds geen redenen om aan te nemen dat het afneemt.”

Dat er iets moet veranderen, staat wat haar betreft buiten kijf. „De VN heeft niet voor niets gesteld dat geweld tegen vrouwen van epidemische proporties is. Dat houdt in dat dit probleem letterlijk de volksgezondheid schaadt. De overheid is daardoor verplicht om beleid te maken om haar bevolking hiertegen te beschermen.”

Door haar leerstoel krijgt Römkens de komende jaren de kans om te onderzoeken wat de overheid precies kan doen om gendergerelateerd geweld te voorkomen, en of dit beleid ook daadwerkelijk effect heeft. En dat is juist waar de schoen wringt, want veel geweld tegen vrouwen vindt plaats in huiselijke situaties. In het geval van seksueel geweld is de dader bijvoorbeeld meestal een bekende. „Je kunt moeilijk een agent achter iedere voordeur zetten”, verduidelijkt ze.

Onderwijs

Waar dan wel de oplossing ligt? Römkens denkt dat er een belangrijkte taak is weggelegd voor het onderwijs. „Op scholen zou veel meer aandacht besteed moeten worden aan mensenrechten, zoals gelijkheid tussen mannen en vrouwen. En dat doe je niet alleen door kinderen te leren wat er in de Grondwet staat, maar concreet: wat betekent het bijvoorbeeld voor een jongen om ’stoer’ te zijn? Leg uit waarom het niet normaal is om een meisje uit te schelden voor hoer.”

Ook de ouders spelen hier een rol in, vindt de hoogleraar. „Die moeten het goede voorbeeld geven. Kinderen die opgroeien in gezinnen waarin de vader de moeder fysiek mishandelde, hebben een grotere kans om dit later zelf ook te gaan doen.”

Daarnaast vindt ze het de taak van de overheid om financiële onafhankelijkheid te stimuleren. „Na een scheiding gaan mannen er over het algemeen financieel 7 procent op vooruit, vrouwen 23 procent op achteruit. Maar als je de keuze hebt tussen de bijstand of een slecht huwelijk, kun je het vrouwen bijna niet kwalijk nemen dat ze in het slechte huwelijk blijven hangen. Daar valt dus nog veel winst te behalen.”

Bron: Telegraaf