Burgers laten meepraten en adviseren is een heet thema. De Amerikaanse hoogleraar Albert Dzur gaat veel verder dan zulke inspraak. Interview over een antwoord op het populisme van Trump en de optie van bewoners die samen met de politie criminaliteit aanpakken.
Albert Dzur schreef de afgelopen jaren een handvol boeken over ‘democratisch professionalisme’, met daarin inspirerende praktijken over professionals in bijvoorbeeld het onderwijs, de zorg en de rechtspraak die de mensen voor wie ze werken, laten meebeslissen over hun werk. Vaak gaat dat onopvallend en ziet het er helemaal niet spectaculair uit ‒ ‘praten in een saaie kamer’ ‒ maar bijzonder is het wel, volgens Dzur.
En als je hem daarover hoort vertellen, dan overtuigt dat. Hij is geen man van superlatieven, maar op de vraag of democratisch professionalisme een antwoord is op populisme – waarbij Trump zijn referentiekader is – reageert hij volmondig met ‘ja!’
Meteen maar de hamvraag. Wat gebeurt er als professionals volgens het idee van democratisch professionalisme gaan werken?
‘Eerst wat het niet is. Professionals kunnen zichzelf afsluiten in hun organisaties. Ze gaan dan werken volgens hun eigen interne standaarden en hiërarchieën. Daar hebben de mensen voor wie ze werken niet direct voordeel van. Begrijp me goed, het is geen vorm van corruptie, het is de normale manier waarop complexe bureaucratische organisaties werken, volgens het aloude Max Weber-verhaal.’
‘Professionals labelen hun cliënten als behoeftig, marginaliseren ze zonder dat te beseffen’
‘Om daarvan weg te komen, moet je de deur uit. Want als je dat niet doet, kan het goed zijn dat je een probleem op de verkeerde manier bekijkt. Dus je moet naar buiten, bijvoorbeeld om als politieagent een sociaal probleem helder te zien. Om te praten met mensen, en zelfs zo ver te gaan om macht te delen met mensen. Er komt nog iets bij, en dit is vaak benoemd door sociaal werkers: professionals labelen hun cliënten als behoeftig, marginaliseren ze zonder dat te beseffen. En als je daar als professional niet van weg komt, dan werk je niet echt gelijkwaardig met mensen.’
Oké, dan gaan ze naar buiten en maken contact. We denken daarbij aan publieke professionals die representanten zijn van de staat, aan street-level bureaucrats. Wat is het belang van dit eerste contact?
‘Dat is heel belangrijk. Maar ook moeilijk, want het wordt door de eigen organisatie niet altijd serieus genomen. Neem de wijkagenten die je al sinds de jaren tachtig hebt in steden als Chicago en Los Angeles. Die worden niet erg hoog aangeslagen in de eigen politieorganisatie. Hun werk heeft weinig status. Dat maakt het erg moeilijk te managen, en ook erg moeilijk om macht te delen. Want dat is wel de crux: wordt er werkelijk macht gedeeld met de mensen buiten de organisatie? Of is het alleen maar pr?’
Hoe ziet dat macht delen eruit?
‘Ik heb als wetenschapper ontdekt dat je macht kunt delen zonder grote woorden te gebruiken. Het kan goed zonder een kreet als ‘hier is de democratie’, met een vlag en alles. Soms is het gewoon rond een tafel zitten en met elkaar praten, soms is dat gewoon macht delen. That’s the real thing.
Macht delen daagt mensen uit en prikkelt hun nieuwsgierigheid. Door het gesprek aan te gaan en samen naar oplossingen te zoeken voor gemeenschappelijke problemen, voelen mensen zich niet alleen serieus genomen; ze vinden ook weer het vertrouwen terug in hun eigen competenties. In de ggz bijvoorbeeld hebben therapeutische relaties lange tijd eenzijdig en top-down vorm gekregen. Het technocratische model had alleen oog voor de kennis en therapeutische vaardigheden van de professionals. De bronnen van de cliënten en hun omgeving kwamen eenvoudigweg niet in beeld.’
Lees verder via socialevraagstukken.nl
D66 eist uitleg over falende onderwijsinspectie: debataanvraag ingediend
Meerdere scholen in Deventer dicht na dreigmail over schietpartij
Minder regels, beter toezicht?
