Decentralisaties in onderwijs, welzijn en zorg een zegen voor het samenleven!

Beter laat dan nooit, we hadden zeker vijf jaar eerder in beweging actie moeten komen om het tij van de huidige maatschappelijke polarisatie te keren. Als rechts filosoof  stelt Marc de Vos in zijn boek “Ongelijk, maar fair”, dat de grote tegenstellingen in de moderne samenleving niet veroorzaakt wordt door vermogens of loon. Ongelijkheid is in deze tijd, verankerd in het aanboren van menselijk talent, het verschil in mogelijkheden is terug te brengen naar fysieke en sociale erfelijkheid. Hoog opgeleiden vinden verbindingen met andere hoog opgeleiden en kunnen, ondanks alle drukte in hun bestaan, hun kinderen meer kansen bieden. Je zou ook kunnen zeggen dat juist de kwetsbaren veel van hun tijd verprutsen. Wat betekent dit voor de maatschappelijke sturing gericht op het bieden van gelijke kansen voor alle kinderen? Juist in de jongste jaren wordt het fundament gelegd voor de kansen die mensen kunnen zien en grijpen voor de rest van hun leven.
Nivelleren van inkomens en vermogen is geen doel op zich, maar hooguit een middel, dat kan dienen om beter te investeren in een samenleving waarin we kinderen meer dan nu gelijke kansen willen bieden. Dat betekent dat er meer in basale preventieve voorzieningen dan in specialistische instituties geïnvesteerd wordt, meer in algemeen vormend onderwijs dan in universiteiten, meer in algemeen preventieve zorg dan in specialistische hoogstandjes. Het belangrijkste is dat kinderen van jongs af aan in contact kunnen komen met andere kinderen, en dat vooral kinderen in achterstandssituaties gestimuleerd worden om hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen.

Samenwerken aan samenleven komt van onderop , het gebeurd in dorpen, wijken en buurten. Hier kunnen we mensen aanspreken op hun kwaliteiten zodat er minder nadruk komt te liggen op probleemgedrag. Een kansrijke aanpak is om de passief berekenende en claimende burger uit zijn comfortzone te halen en hem of haar ertoe te bewegen een positieve en actieve bijdrage aan de samenleving te leveren. Dat is de essentie van transformeren: vanuit het dorp, wijk of buurt groepen niet tegen elkaar uitspelen, maar samen verantwoordelijkheid nemen, waarbij de meest kwetsbaren de meeste aandacht en ondersteuning krijgen. Bijvoorbeeld een restaurant, of een winkel met streekproducten gerund door kwetsbaren. Een gemeentelijk servicebedrijf dat kansen biedt aan mensen die op de arbeidsmarkt nauwelijks aan de bak komen, scholen voor speciaal onderwijs met de beste leerkrachten en leermiddelen. Gewoon zitting nemen in de Ouderraad van de school, niet alleen voor je eigen kinderen maar ook voor die kinderen die bij voorbaat minder kansen hebben, in de buurt of sportvereniging.

Met andere woorden, ontken niet de tegenstellingen, spreek mensen aan ten goede maar ook ten kwade, zelfmedelijden of zelfbeschadiging zijn niet acceptabel niet voor je zelf maar al zeker niet daar waar er kinderen in het spel zijn. Niet polarisatie is het perspectief maar het zoeken en vinden van elkaar en dat doe je door samen te werken aan samenleven, op school bij de voetbalclub, de KBO, de Zonnebloem, de EHBO, bedrijfsverenigingen, coöperaties etc… . De aandacht van de professionals wordt verlegd van wat mankeert het individu naar wat kan hij betekenen voor anderen, professionele vaardigheden worden op andere zaken gericht, financiën worden anders verdeeld, systemen van scholing, indicatie, resultaat en controle zijn transparant en eenvoudig opgezegd in functie van het te bereiken doel, het leveren van een bijdrage aan een rechtvaardige en aansprekende samenleving. Geen idealistische nota’s met mooie statements, want daarvan hebben we er al genoeg. Met de voeten op de grond samenwerken aan een samenleving waar ieder zijn verantwoordelijkheid neemt voor zichzelf en voor anderen; een samenleving waaraan een ieder zijn of haar bijdrage levert, en de kwetsbaren voorop komen staan. Dat is mijn invulling van de decentralisaties “ongelijk maar fair”?!

Raf Daenen, wethouder WMO en jeugd,Oirschot, docent Fontys Sociale Studies