Wiens data-commons? Wiens stad? - Deel een

Gijs van Maanen en Anna Artyushina

Meer leren van o.a. Gijs van Maanen (Tilburg University), Frans van Bruggen (DNB), Bart Snels en Floryt van Wesel (Inspectie Belasting, Toeslagen & Douane) over actuele trends en ontwikkelingen in het toezicht? Kom op donderdag 11 april, 18 april en 16 mei naar de HCB Seminars Toezicht in Transitie 2024 – Toezicht in verbinding met verder Prof. dr. Esther Versluis (Universiteit van Maastricht), Meike Bokhorst (Universiteit Utrecht en WRR) en Paul van Dijk (zelfstandig adviseur toezicht).

Als we willen dat data-commons een (gedeeltelijke) oplossing worden voor de problemen die worden veroorzaakt door datamonopolies, moeten ze worden gepolitiseerd. Het is belangrijk om te vragen wiens gegevens gemeenschappelijk worden gemaakt en vervolgens in welke stad we uiteindelijk zullen gaan wonen, schrijven Gijs van Maanen en Anna Artyushina in het eerste van hun tweedelige blog.

In 2020 werd het idee van data commons een hoofdbestanddeel van de nieuwe Europese Data Governance Strategie, waarin datacoöperaties worden gezien als belangrijke spelers op de opkomende digitale markt van de Europese Unie (EU). In dit nieuwe juridische landschap wordt van publieke instellingen, bedrijven en burgers verwacht dat ze hun gegevens delen met de gelicentieerde databeheerentiteiten die toezicht zullen houden op het verantwoorde hergebruik ervan. In 2022 bracht de Open Future Foundation verschillende witboeken uit waarin de NGO (niet-gouvernementele organisatie) een visie uiteenzette voor de door de overheid bestuurde en gefinancierde datacommons op EU-niveau . Sommige academische onderzoekers zien data commons als een manier om de datasilo’s te doorbreken die door Big Tech worden onderhouden en geëxploiteerd en mogelijk het surveillancekapitalisme te ontmantelen ..

In deze blogpost bespreken we data commons als concept en praktijk. Ons argument hier is dat data-commons, willen ze een (gedeeltelijke) oplossing worden voor de problemen die worden veroorzaakt door datamonopolies, gepolitiseerd moeten worden. Zoals Smart City-wetenschapper Shannon Mattern nadrukkelijk betoogt: de stad is geen computer . Dit betekent dat de digitalisering en dataficering van onze steden gepaard gaat met het maken van keuzes over wat de moeite waard is om te digitaliseren en wiens belangen voorop staan. Deze keuzes en hun implicaties moeten op de voorgrond worden geplaatst als we data-commons of nieuwe vormen van data-governance bespreken. Het is belangrijk om te vragen wiens gegevens algemeen worden gemaakt en, vervolgens, in welke stad we uiteindelijk zullen gaan wonen.

Wat is data-commons?
Wanneer beleidsmakers en onderzoekers data-commons bespreken, spreken ze vaak over verschillende dingen; Terwijl sommigen datacommons definiëren als elke vorm van collectief bestuur over data , pleiten anderen voor inherent anticommerciële en antikapitalistische opvattingen over de term. Het begrip data commons kent geen uniforme definitie. Deze terminologische verwarring kan leiden tot een gebrek aan vertrouwen in data commons bij de datadonoren of tot het problematisch gebruik van data. Deze discussie is vooral relevant in de context van stadsbestuur, aangezien Europese gemeenten actief deelnemen aan overeenkomsten en partnerschappen voor het delen van gegevens, waarbij ze proberen gegevens te hergebruiken voor sociaal nuttige doeleinden.

Lees verder via bennetinstitute.cam.ac.uk