Welke waarden willen of kunnen we met elkaar delen

Veel mensen in Nederland, Europa, en misschien zelfs wereldwijd zijn op zoek naar zekerheid en houvast. Zekerheid is een basisbehoefte, maar het zoeken naar zekerheid wordt versterkt door de snelle veranderingen en grote turbulenties in deze wereld. Vroeger boden vaste kaders, strikte normen en waarden en een rotsvast christelijk geloof veel zekerheid. De kaders zijn contextspecifiek geworden, normen en waarden verschuiven voortdurend, en het christelijk geloof heeft op een groot aantal punten zichzelf ter discussie gesteld. Misschien verklaart dat enerzijds de ontkerkelijking in de westerse joods-christelijke traditie, en anderzijds de aantrekkingskracht van een stroming zoals de islam of andere spirituele richtingen die zekerheid en verlossing proclameren.
De christelijke religieuze gemeenschappen verouderen en dreigen uit te sterven. Jongeren vinden er doorgaans geen aansluiting. Misschien kunnen Paus Franciscus en bisschop de Korte een nieuw elan bewerkstelligen, al is de vraag of een verzoenende broederlijke sfeer onze jongeren zal aanspreken. De behoudende krachten binnen de verscheurde kerk zijn teveel gericht op het beschermen van de eigen waarden en normen. Daardoor worden nieuwkomers al gauw buitengesloten.
De religieuze waarden lijken ver van de huidige westerse samenleving af te staan. De diepere laag die religies uitdragen of uit zouden moeten dragen wordt node gemist. Velen maken zich liever druk om triviale zaken zoals de zwarte pieten discussie en het afschaffen van de negerzoen (de jodekoek mag voorlopig nog wel). Of is dit zwarte pieten door mensen een uiting van de huidige gevoelens van angst, en van het zich speelbal voelen van de bureaucratie of de liberale concurrentiecultuur? Willen we ons afzetten tegen het vreemde andere en zijn we uit op haat, rancune en concurrentie met elkaar?
We kunnen onze tijd en energie beter besteden aan het uitdragen van waarden zoals respect, gelijkwaardigheid en persoonlijke ontwikkeling. Het gaat om het geestelijk, fysiek en sociaal gezond opgroeien in liefde en barmhartigheid en met begrip voor de ander. Ieder van ons draagt de kiemen van positief constructief en van negatief vernietigend gedrag in zich. De kracht van een gezonde samenleving zit in het versterken van het goede en zoveel mogelijk uitbannen van het kwade. Dat vraagt om opvoeding en om geloof in elkaar stimulerende gemeenschappen van mensen. Dat is een westerse verworvenheid die maakt dat we met elkaar betekenis kunnen geven aan een pluriforme samenleving.

Raf Daenen