Sport en hulpverlening: creativiteit gevraagd! Jongeren, sport en hulpverlening

Eigenlijk worden al mijn goede eigenschappen hier op school niet gewaardeerd’, aldus Max, een jongen van 15 jaar oud op een reguliere middelbare school in Amsterdam. Deze opmerking maakte Max vier weken geleden en sindsdien zingt het door mijn hoofd. Want natuurlijk zijn er dingen die Max kan verbeteren in zijn gedrag en werkhouding, maar wat doen wij jongeren aan door ze dit gevoel te geven? Hoe zal het met Max over tien jaar zijn? Zal hij sterk genoeg zijn om zijn schoolopleiding af te maken? Zal hij een baan vinden waarin hij zich wél gewaardeerd voelt?

Als kinder- en jeugdpsycholoog werk ik veel op scholen en kom ik geregeld jongens als Max tegen. Ik heb gemerkt dat de combinatie van sport en hulpverlening vaak uitkomst biedt om het zelfbeeld van jongeren een boost te geven, met een beetje creativiteit komen we tot de mooiste dingen!

We kunnen sommige jongeren mogelijk uit de hulpverlening houden door een passend sportaanbod  voor hen te vinden. We hebben namelijk gemerkt dat we sommige jongeren door middel van sport beter bereiken dan met reguliere vormen van hulpverlening. Sport is doen. En dat is voor sommige jongeren erg prettig. Zeker als voor hun de stap naar de hulpverlening een lastige is of als ze al veel hulpverlening hebben gehad en ‘even niet meer willen praten’. Bij het sporten wordt gekeken naar wat een jongeren wél kunnen. Tegelijkertijd vormt de trainer een positief rolmodel.

Cursus Jeugdsportbegeleider
Er bestaat een cursus ‘Jeugdsportbegeleider’ – die bekend staat onder verschillende varianten en namen – waarbij aan jongeren de basisvaardigheden worden aangeleerd om sport- en spelactiviteiten te leiden. Daarbij wordt veel aandacht besteed aan aanwezigheid, kleding, voorbereiding, taalgebruik en andere aspecten die belangrijk voor je zijn als trainer maar ook op school stage of werk.

De cursus die ik een aantal jaren geleden heb gegeven aan deze jongeren sloeg aan. Zo was er Chaymae die veel lessen spijbelde, maar iedere vrijdag weer zei: ‘Juf, eigenlijk wilde ik niet komen vandaag, maar door deze training ben ik er nu wel’. Of Rivaldo die al vanaf les één een supertalent bleek, maar wel net die ochtend een gesprek had gehad met zijn reclasseringsambtenaar. Tja, ik complimenteerde hem met weer een goede oefening, maar legde hem ook uit dat je in de sport een Verklaring Omtrent Gedrag nodig hebt en dat hij dus moest gaan bedenken wat hij wilde. Of Anouar met overgewicht die zelf niet sportte, waarvan ik me bij les één afvroeg waarom hij de cursus volgde, maar die de meest enthousiaste en behulpzame jongen van de groep bleek en door zijn enthousiasme nu een bijbaan in de sport heeft afgedwongen.

Tot zover een klein succesje. En als het op scholen werkt, zou het dan niet ook kunnen werken bij sportverenigingen? Veel sportverenigingen geven aan (te) weinig goede trainers en scheidsrechter te hebben en dat ze moeite hebben om hun oudere jeugdspelers te behouden. 1+1=2 dacht ik toen.

We hebben vanuit De Sportpedagoog de cursus van destijds aangepast tot een meer praktijkgerichte variant. Heel eerlijk gezegd verliep onlangs de eerste pilot nog veel te rommelig en was het niet alleen voor de cursisten een leermoment, maar ook voor ons. Vorige maand hebben we de tweede groep afgerond en zijn er elf jongeren die hun certificaat hebben behaald en komend seizoen aan de slag gaan als trainer en scheidsrechter.

En dan Max. Tijdens de training hebben we veel praktische oefeningen uit de sport gedaan waarbij hij een sociale en behulpzame jongen bleek. Het was goed voor hem om deze kant weer meer te kunnen laten zien. Hij is rustiger geworden en probeert goed mee te doen met de les. Als vervolgtraject gaat hij ons assisteren bij trainingen aan jongere kinderen.

Coachen met Beeld
Als we dan toch op de verenigingen zijn, is er nog het ‘coachen met beeld’ dat in de hulpverlening al regelmatig wordt toegepast en wat ook in de sport gebruikt kan worden. Voor trainers en coaches is het soms moeilijk om te kijken naar hun eigen gedrag en het effect daarvan. Bij een vereniging waar we met De Sportpedagoog actief zijn, hebben we de trainers en coaches gefilmd. Uiteraard met hun toestemming. Na het bestuderen van de beelden, hebben we er bij iedereen enkele fragmenten uitgehaald die goed gingen of die juist anders zouden kunnen. Dit leverde mooie, concrete gesprekken op.

Omdat ik zelf altijd veel energie krijg van dit soort ideeën, zou ik het leuk vinden om deze met elkaar te delen. Mail me op info@sportpedagoog.com.

Tessa Blom is kinder- en jeugdpsycholoog. Vanuit haar stichting Sports & Behaviour leidt zij verschillende projecten waarbij ze sport en hulpverlening combineert. Naast gedragstrainingen met sport als middel is zij in Amsterdam verantwoordelijk voor sportstimulering voor leerlingen van het speciaal onderwijs cluster 4 en kinderen die te maken hebben met de jeugdhulpverlening. Daarnaast heeft zij het project De Sportpedagoogwaarmee zij en haar collega’s proberen het pedagogisch klimaat bij sportverenigingen te verbeteren.

Bron: SportKnowHowXL