Een cyberministerie lost niks op! Krachtige visie op iOverheid noodzakelijk

De mogelijkheden van de digitale 21ste eeuw zijn eindeloos, maar de problemen daarmee ook. Nieuwe technologieën worden toegejuicht maar achter elke ontdekking gaan nieuwe vormen van misbruik schuil. Niemand wil de vooruitgang tegenhouden, maar brandhaarden lijken onvermijdelijk te zijn. Ik heb het hier niet alleen over cyberpesten, de gefaalde ict-projecten of over de problematiek rondom Pokémon Go.

In september ontstond de discussie[1] of we beter gediend zouden zijn met een apart ministerie voor vraagstukken rondom informatie- en communicatietechnologie (ict). Een cyberministerie zou de problemen rondom cybercriminaliteit, privacyvraagstukken en ict-projectmanagement beter kunnen aanpakken door een groep in ict gespecialiseerde ambtenaren met aan het roer een minister met een duidelijke visie.

Helaas staat het apart zetten van ict in een cyberministerie de ontwikkeling van een robuuste iOverheid juist in de weg. Veel te lang is ict binnen de overheid gezien als een apart onderdeel ter ondersteuning van beleid. Ict anno 2016 is een integraal onderdeel geworden van overheidsdiensten. Informatievoorziening gaat niet enkel meer over het digitaal aanbieden van diensten of het aanbesteden van it-projecten, het is een cruciaal en onmisbaar deel geworden van de kerntaken van de overheid. Denk aan veiligheid (het inzetten van hulpdiensten), verkeer (fileregulering) of de zorg (telemedicine, eHealth). Deze ontwikkelingen hebben de rol van de overheid en de relatie met de burger vergaand en tot in alle hoeken van de overheid veranderd. Met een cyberministerie zouden we proberen de ict weer ‘uit’ deze primaire taken te trekken om het op afstand te regelen.

Maar een van de grootste problemen is juist dat ict-kennis nu geconcentreerd is bij een aantal – vaak technisch opgeleide – mensen. De opdrachtgevers en uitvoerders missen juist die kennis, waardoor het lastig voor hen is om in te schatten wat de gevolgen zijn van grootschalige aanbestedingen, het koppelen van patientendossiers, of hypes zoals Pokémon Go. We hebben mensen nodig met kennis van de wet én ict, van bestuurskunde én ict, van criminaliteit én ict, van de zorg én ict, enzovoorts. Wil de overheid grip krijgen op ict en grote ict-projecten, is het noodzakelijk dat wordt geïnvesteerd in het onderwijzen van alle ambtenaren.

Daarnaast is het oprichten van een apart ministerie vooral gericht op het indammen van de problemen en risico’s bij grote projecten en gevaren van buiten. Ook gaat het uit van de organisatie van de overheid: een nieuw onderwerp, een nieuw ministerie. Een aantal ict-experts bij elkaar zetten om de controle vergroten is niet de oplossing. Er moet juist minder vanuit de technische mogelijkheden, en meer vanuit de behoeften van de burger worden gedacht. Concreet gaat het hier om méér inmenging van burgers, bedrijven en professionals uit het veld bij de ontwikkeling van en beslissingen over ict. Alleen dan kunnen we komen tot een integraal, breed gedragen en begrepen beleid dat kansen tot verbetering aangrijpt en tegelijkertijd oog heeft voor belangrijke waarden zoals privacy.

Lees verder via

• OpenOverheid – Een cyberministerie lost niks op! Krachtige visie op iOverheid noodzakelijk
• De Volkskrant – Nederland kan niet zonder een cyberministerie

Wilt u als bestuurder, politie of ambtenaar  meer leren over Veiligheid, recht en bestuur in uw gemeente? Bezoek de HCB Colleges, start 9 februari 2017.