‘Maatschappelijk betrokken onderwijs als antwoord op polarisatie’

Terwijl het nieuwe kabinet hard wil bezuinigen op het hoger onderwijs en Kamerleden openlijk kritiek leveren op curricula, wordt van het hoger onderwijs steeds vaker maatschappelijke betrokkenheid verwacht. Met recht, zei de Utrechtse hoogleraar Jorg Huijding tijdens zijn oratie. Maatschappelijk betrokken onderwijs behelst echter juist het kritisch bevragen van de status quo en allerhande waarheden. Tegelijkertijd vergt het verbinding met alle groepen uit de samenleving, schetste Huijding.

Steeds vaker worden de wetenschap en het hoger onderwijs geacht maatschappelijk betrokken te zijn. Die verwachting komt niet alleen vanuit de politiek of maatschappelijke organisaties; ook de toenemende actiebereidheid onder studenten en wetenschappers, die universiteiten bijvoorbeeld oproepen niet langer samen te werken met fossiele bedrijven, getuigt hiervan. Dat vertelde Jorg Huijding tijdens zijn oratie als hoogleraar Community Engagement in Higher Education bij de Universiteit Utrecht.

Er zijn goede redenen om deze maatschappelijke betrokkenheid te vragen, zei Huijding. De grote maatschappelijke vraagstukken kunnen niet vanuit één discipline of perspectief worden opgelost en samenwerking met maatschappelijke partners en burgers vergen; dat is de eerste reden. Ook de besteding van publieke middelen in het hoger onderwijs vraagt om maatschappelijke betrokkenheid. Daarnaast is er een pedagogisch argument: het helpt studenten de vertaalslag te maken van theoretische kennis naar praktische toepassing, en het draagt bij aan hun persoonlijke groei.

Maatschappelijk betrokken onderwijs mag niet neutraal zijn
Onderwijs moet studenten activeren en leren participeren in een democratie, betoogde de Utrechtse hoogleraar. Daarbij baseerde hij zich op de denkers John Dewey, Paulo Freire en Micha de Winter. Die stellen allen dat leren geen passieve activiteit is en een cruciale functie heeft in het democratische proces. Zo wilde Freire zijn arme Braziliaanse landgenoten aan het verstand brengen dat hun situatie geen gegeven is. Het onderwijs heeft volgens hem de taak om kritische reflectie op de actuele situatie aan te leren, met een ‘praxis’ als doel: gezamenlijke reflectie en actie om de wereld te verbeteren.

Lees verder via scienceguide.nl

Meer leren van Janine Janssen over de samenhang tussen huiselijk geweld en zware criminaliteit? En over de bevoegdheden van de burgemeester bij demonstraties en online gebiedsverboden? En over radicalisering, white-collar crime, jeugdcriminaliteit en verwarde personen? Kom naar de HCB Seminars ‘Topsprekers in Veiligheid 2024’ op 9 oktober en 6 november met Janine Berton, Bram Sizoo, Janine Janssen, Bob Hoogenboom, André van der Laan en Jan van der Grinten.