Leiderschap van burgemeesters in crisistijd

VNG Magazine nummer 20, 20 december 2019

Auteur: Leo Mudde

Wouter Jong deed onderzoek naar het leiderschap van burgemeesters in crisistijd. Hij concludeert dat rechtstreeks contact met getroffenen een belangrijk onderdeel van hun werk is. Aan de ene kant moet de burgemeester iets richting de samenleving doen, maar aan de andere kant ook rekening houden met de gevoelens van de direct getroffenen.

Internationaal is veel onderzoek gedaan naar de rol van burgemeesters in crisistijd. Maar dat betreft vrijwel altijd grote rampen: de aanslag op de Twin Towers in New York op 9/11 (2001), de vernietigende orkaan Katrina die New Orleans vol trof (2005). Of, dichterbij, de vuurwerkramp in Enschede (2000) en de schietpartij in Alphen aan den Rijn (2011), met hoofdrollen voor de burgemeesters Jan Mans en Bas Eenhoorn.
Het zijn de tot de verbeelding sprekende incidenten, met grote aantallen slachtoffers en daardoor veel media-aandacht. Burgemeesters staan dan op, om de leiding te pakken, om tot rust te manen, of om troost te bieden.

Plattelandsgemeente
Een crisis hoeft geen wereldwijde aandacht te krijgen om een actieve rol van de burgemeester te vragen. Wanneer in een plattelandsgemeente drie jongens uit hetzelfde dorp bij een auto-ongeluk om het leven komen, heeft dat ook grote impact op de lokale gemeenschap. Een brand die drie brandweermensen fataal werd, zoals in 2008 in De Punt gebeurde, dompelde een dorp ook in een collectieve rouw. Ook in dat soort gevallen zijn alle ogen gericht op de burgemeester.

Wouter Jong is adviseur crisisbeheersing bij het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB). De afgelopen jaren sprak hij met veel burgemeesters die met een ramp of crisis te maken hadden. Al die gesprekken leidden tot publicaties die nu zijn gebundeld in een dikke wetenschappelijke studie waarop hij deze week aan Tilburg University promoveerde. Hij voorziet daarmee in een bestuurskundige leemte, want de leiderschapsrol van burgemeesters in ‘kleine’ crises is eigenlijk nooit goed onderzocht.

Lees verder via vng.nl