Lector Remco Spithoven over de hoge prijs die we betalen met onze online privacy

We delen foto’s in de familie-app, scrollen door onze timeline en klikken, liken en discussiëren er op los. Het gebruik van social media biedt ons gemak, plezier, werk en kansen. Maar de prijs die we op veel platforms met onze privacy betalen wordt steeds hoger, zegt Remco Spithoven. Het is tijd voor meer bewustwording en verandering, vindt hij. Een gesprek met de Saxion-lector Maatschappelijke Veiligheid op de Dag van de Privacy.

Vanuit zijn betrokkenheid bij onderzoek naar gedigitaliseerde criminaliteit is Remco Spithoven wel wat gewend, als het gaat om de uitwassen van internet- en social media-gebruik. Maar toen hij tijdens zijn kerstvakantie The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power van Shoshana Zuboff las, greep het boek hem zo bij de keel, dat hij het weglegde. “Uiteindelijk pakte ik het weer op en las ik nog een paar publicaties van kritische auteurs, op het gebied van big tech en social media. Over de fase waarin we de afgelopen jaren als internetgebruikers beland zijn.”

Nietsvermoedend? Nee toch?
“Deels, denk ik. Veel mensen vermoeden of weten dat met name het gebruik van populaire social media-platforms impact heeft op hun privacy. Niet eens door wat ze zelf openbaar delen, maar juist door wat ze deze platforms onwetend aanreiken. Over hun scroll-, zoek- en kijkgedrag, de onderwerpen waarin ze interesse tonen en de informatie die ze in ogenschijnlijk afgeschermde berichtendiensten als Whatsapp en Messenger uitwisselen.”

En daar schuurt het?
“Ja. Op de eerste plaats de doelmatigheid waarmee big tech-bedrijven voor hun eigen gewin gebruik maken van alles dat zij digitaal van ons verzamelen. En ten tweede: de manier waarop wij onbewust, of deels bewust, onderdeel geworden zijn van dat systeem. Als consumenten die het gemak en de luxe van het internet en social media omarmen en tot onderdeel van onze levensstijl hebben gemaakt. We kunnen het niet meer wegdenken. Dat hoeft ook niet, maar er moet wat mij betreft wel fundamenteel iets veranderen aan de macht van big tech-bedrijven én misschien nog wel meer aan de keuzes die we zelf maken.”

Voor dat we het daarover gaan hebben… Hoe is het volgens jou zover gekomen?
“Door de snelheid van de digitalisering. Dat er wereldwijd een assemblage is ontstaan van losse technieken en platforms die in elkaars verlengde liggen en elkaars mogelijkheden versterken. Ik geloof niet dat het internet en toepassingen als social media oorspronkelijk vanuit verkeerde motieven ontworpen zijn. Integendeel. Ze hebben ons veel gebracht op het gebied van informatiedeling en verbondenheid, maar het is wel goed te beseffen wat inmiddels de huidige impact ervan op onze levens en privacy is. En dat die op gespannen voet staat met de democratische waarden die we in een groot deel van de wereld historisch bevochten en verworven hebben. We wilden niet dat alle macht en invloed wordt geconcentreerd. Dus ontwierpen we een uitgebalanceerd alternatief: de democratische rechtsstaat. Dat is ook een fluïde begrip, dat steeds geijkt moet worden.

Lees verder via saxion.nl

Leren en reflecteren van oa lector Remco Spithoven als burgemeester op veiligheidsthema’s als cybercime, maatschappelijke onrust en ondermijning? Kom vanaf 30 september naar de HCB Collegereeks ‘Veiligheid, recht en bestuur – Burgers, bedrijven en veiligheid’ op locatie Kasteel Hernen. Verder met oa prof. dr. Bob Hoogenboom, prof. dr. Jon Schilder, Hans Moors en prof. dr. Janine Janssen.