Kritisch negativisme en de wij/zij kloof

Nu ik in de vakantie meer tijd heb voor nieuws en achtergrondinformatie wordt bij mij de indruk gewekt dat er in de wereld behoorlijk wat speelt, maar dat we er hier in Nederland pas echt slecht aan toe zijn, en dat het hier een grote puinhoop is. Ik denk dan toch wel eens: als al die negatieve energie die wordt besteed aan opiniestukken, columns, onderzoeken en controles nu eens omgezet zou worden in constructief handelen en elkaar helpen, dan zouden we er veel beter voor staan.

Natuurlijk, ook ik maak me zorgen over narcistische leiders die vanuit een ivoren toren vreemde dreigementen uiten en over extremistische buitenstaanders die met busjes inrijden op onschuldige vakantiegangers. Over korte lontjes en grote ego’s die misschien te veel of juist te weinig liefde, veiligheid of verbinding hebben ervaren. Soms denk ik bij het lezen van nieuws: “l’histoire se répète”, vooral wanneer het de huidige massabewegingen betreft, en de manier waarop ze door leiders worden bespeeld. Massa’s zijn er in vele soorten en maten, maar kenmerkend is dat ze manipuleerbaar zijn, en te beïnvloeden door een beroep te doen op een oerverlangen I.r.t. ras, religie, natie, naar meer en beter. Grote massa’s kunnen in beweging worden gebracht door een sterke leider die op ongenuanceerde wijze appelleert aan oerverlangens en de belofte brengt dat ze waargemaakt kunnen worden als de massa bepaalde obstakels effectief en doortastend uit de weg ruimt. Er bekruipt me regelmatig het gevoel dat ik op een tikkende tijdbom zit.

Maar gelukkig kunnen mensen ook tot positieve beweging worden aangezet. Ik krijg een gevoel van warmte als Peter en Tim Faber op de radio een enthousiast en positief pleidooi houden over een top 600 project om jonge criminelen op het goede pad te krijgen vanuit de gedachten: ik kan het, ik wil het en doe het nu, ik veroordeel de daad, maar niet de dader, heb ik iemand verkeerd bejegend?

De oplossing of antwoord op kritisch negativisme en polarisatie ligt bij het maatschappelijk middenveld. Niet uit politieke overwegingen, maar omdat in de kleine wereld de oplossing ligt voor een gezonde samenleving, tegen de stroom in van grote ego’s, narcisme en eigenbelang. In de directe leefomgeving kunnen we ons mens zijn tot zijn recht laten komen. René Gude, de in 2015 overleden Denker des Vaderlands, heeft het over een positieve levenshouding. Ga in gesprek met anderen, twijfel, maar niet meer dan nodig is, besteed aandacht aan anderen en heb ze lief, maar maak als het nodig is ook ruzie. Blijf daarbij trouw aan jezelf en de ander. Kijk regelmatig in de spiegel en wees niet dwingend.

Veel mensen leven gelukkig vanuit een positieve houding. Oirschot zou een sociale woestijn zijn zonder alle vrijwilligers en mantelzorgers. Mensen die iets voor anderen willen en kunnen betekenen en dat dagelijks doen. “Niemand tussen wal en schip” is alleen mogelijk vanuit een zorgzame gemeenschap. De taak van bestuurder is om zo’n gemeenschap in stand te houden en te faciliteren, en de koers van zorgzaamheid en rechtvaardigheid bewaken. Geduldig en vastberaden als het tegenzit, en bescheiden als het meezit.

Raf Daenen PVDA  wethouder  Oirschot en mede auteur van boek “perspectief op maatschappij in crisis”