Juist minder ervaren dreiging bij meer inter-etnisch contact

Anders dan vaak wordt beweerd zijn mensen in een etnisch gemengde omgeving nauwelijks minder betrokken bij verenigingen, vrijwilligerswerk of informele hulp. Sterker nog: de kans op vriendschappen met mensen van een andere etnische groepen neemt toe bij meer contact, en dit leidt tot meer sociale cohesie en minder ervaren dreiging, constateert socioloog Michael Savelkoul in zijn proefschrift.

Met deze conclusies weerspreekt Savelkoul de invloedrijke Amerikaanse politicoloog Robert Putnam die in 2007 een studie publiceerde waarmee hij waarschuwde dat de sociale cohesie afneemt naarmate er meer etnische groepen samenleven in een wijk, stad of regio. Putnams idee sloot aan bij een vrij algemeen gevoeld onbehagen over toegenomen multi-etniciteit en regeringsleiders als Bill Clinton, Tony Blair en Wouter Bos vroegen Putnam als adviseur.

Meer etniciteiten, niet minder cohesie
Ondertussen vroegen wetenschappers van het Nijmeegse Instituut voor Sociaal en Cultureel Onderzoek zich af of de conclusie van hun Amerikaanse collega wel stand houden voor Europa en Nederland. Dat blijkt dus niet zo, zegt Savelkoul die op 18 juni aan de Radboud Universiteit promoveert . ‘Wij hebben met verschillende studies gekeken naar grote dataverzamelingen uit Nederland, uit verschillende Europese regio’s en uit de VS, maar het negatieve effect van multi-etnische wijken op sociale cohesie vinden we gewoonweg niet. Ook niet in de VS.’

Gedrag bekeken
Nieuw in de aanpak van Savelkoul is dat hij niet keek naar meningen maar naar wat mensen daadwerkelijk doen. ‘Heb je vrienden uit andere etnische groepen? Ben je lid van verenigingen? Verricht je vrijwilligerswerk of bied je informele hulp aan vrienden of kennissen? Het wonen in gemengde wijken blijkt de kans op vriendschappelijke contacten tussen mensen van andere etnische groepen te vergroten. Dit geldt voor hoog- en laagopgeleiden, voor mannen en vrouwen, en ongeacht leeftijd. ‘Vriendschap heeft een positief effect op wat mensen met en voor elkaar doen,’ zegt Savelkoul.

Opmerkelijk noemt hij wel dat vrouwen minder kans hebben op contacten met andere etnische groepen, terwijl ze vaak wel toleranter zijn. ‘Mogelijk spelen verschillen tussen mannen en vrouwen wat betreft werkomgeving en vrijetijdsbesteding hierbij een rol.’ Ook constateert hij dat in gebieden met hogere werkloosheid de contactkans afneemt.

Minder dreiging van bekende
De invloed van Putnams artikel op beleidsbeslissingen is volgens Savelkoul niet een-op-een aan te wijzen. Maar het is wel tijd om het idee vaarwel te zeggen dat je sociale onrust voorkomt door wijken minder gevarieerd te maken qua herkomst van de bewoners. ‘De ervaren dreiging van allochtonen is juist hoger bij mensen die geen contact hebben met etnische minderheden – je bent minder bang voor mensen die je kent dan voor vreemden.’

Bron: Radboud Universiteit