‘Internationale criminaliteit heeft lokale wortels’

Burgemeesters hebben er de afgelopen decennia een boel bevoegdheden bij gekregen. Besluiten over preventief fouilleren, een huisverbod of een vergunning bij vermoeden van georganiseerde criminaliteit. “Het afgelopen decennium zijn de burgemeesters en gemeenten doordrongen van de reikwijdte van de georganiseerde criminaliteit.”

Waar is hij gebleven? De burgemeester met de ambtsketting die linten knipt, muzikaal omlijst door de fanfare. De voorhoede van de elite die met een geaffecteerde eu en è spreekt. ‘Heur, een helicoptèr.’ De burgervader die de gemeenschap bij elkaar houdt en in ruil daarvoor het respect van de burger geniet. “Die notabele is verdwenen en zijn werk is veel minder overzichtelijk geworden”, zegt Ruth Prins, universitair docent en programmadirecteur Security Studies aan de Universiteit Leiden. “Terwijl de acties die hij uitvoert, een stuk zichtbaarder zijn geworden. Voor veel burgemeesters is dat een lastige combinatie.”

‘Alle veiligheidsacties die een burgemeester uitvoert, zijn aan hem toe te rekenen’
Prins legt zich toe op onderzoek naar de burgemeester en diens rol in veiligheidsvraagstukken. Dat is een bijzonder gebied, geeft ze aan. Sinds de allereerste gemeentewet in Nederland, uit 1851, is de burgemeester eigenstandig verantwoordelijk voor openbare orde. Dat veiligheidsterrein is de afgelopen decennia ontzettend breed en divers geworden. Voor alle andere gebieden delen burgemeesters de verantwoordelijkheid met het college van burgemeester en wethouders. Prins: “Alle veiligheidsacties die een burgemeester uitvoert, zijn persoonlijk, zichtbaar en heel erg aan hem of haar toe te rekenen.”

Hoe heeft dat brede terrein van openbare orde en veiligheid zich in de afgelopen 25 jaar ontwikkeld?
“Ik heb de prioriteiten en thematiek van gemeentelijke veiligheidsplannen bestudeerd. Begin jaren 90 was het nog best overzichtelijk. In die periode ging het over de standaardzaken zoals criminaliteit, brandjes en openbare-ordeverstoring. In de daaropvolgende 20 jaar, kwam daar heel veel nieuws bij. Heftige zaken zoals radicalisering en georganiseerde misdaad, maar ook veel ‘softe’ dingen, bijvoorbeeld verwarde mensen, foutparkeren of zelfs hondenpoep. Dat staat allemaal in die veiligheidsplannen aangemerkt als bedreiging of uitdaging voor de lokale orde en veiligheid. Daarmee valt het direct onder de burgemeester en kan daardoor met veiligheidspartijen en -maatregelen worden aangepakt.”

Lees verder via ccv-secondant.nl

Meer leren over lokale veiligheid, recht en bestuur en de rol van de burgemeester? Kom vanaf 31 januari naar de HCB Collegereeks Veiligheid, recht en bestuur met prof. dr. Ira Helsloot, prof. dr. Hans Boutellier, Dr. Marc Schuilenburg, Dr. Ronald van Steden en Dr. Elke Devroe.