Hoe werken criminele jeugdgroepen? - Hoelang kun je schijt hebben?

Hoe raken jongeren verzeild in een criminele jeugdgroep? En waarom stappen ze weer uit de criminaliteit? Onderzoekers van Van Montfoort en Bureau Alpha hielden dertien diepte-interviews met jongens die jarenlang in een criminele jeugdgroep zaten. Zeven vragen over hun onderzoek.

Wie zijn de ondervraagden?
Dertien jongens tussen 17 en 30 jaar, met verschillende culturele achtergronden. Gemiddeld zaten ze vijf jaar in een criminele jeugdgroep.

Wat hebben ze precies gedaan?
Van alles. Sommigen waren ‘kruimeldieven’, anderen hebben vuurwapens gebruikt om te dreigen of zelfs echt te schieten. Meer dan de helft gebruikte geweld.

Wat hebben ze met elkaar gemeen?
Het begon bij iedereen met kleine vergrijpen, voor de lol en de spanning. De helft begon al op de basisschool. Loyaliteit en vertrouwen waren belangrijk in hun kring. Pas later in hun ‘carrière’ ging het om geld en drugs en werden hun delicten steeds zwaarder. Wat opvalt, is dat er amper organisatie was in hun groepen. Terwijl de politie doorgaans dacht van wel. Dat beeld klopt dus niet.

Welk beeld heeft de politie dan?
Die ziet ze als ‘criminele jeugdgroep’ en houdt te weinig rekening met diversiteit binnen de ‘groepjes’. Hoe goed bevriend de jongens onderling zijn, verschilt erg. De onderzoekers vonden geen snelle wisseling van samenstelling in de groepen, waar de politie wel vaak vanuit gaat. Vooral niet bij groepen waar vriendschap belangrijk was.

Hoe moeten deze groepen worden aangepakt?
De jongens waren negatief over de aanpak van politie en justitie. De politie bestrijdt overlast door jongeren heel vaak staande te houden, te beboeten en zo te ontregelen, maar dat zorgt juist voor een hechtere groepsband volgens dit onderzoek. Al zijn sommigen er op de lange termijn wel mee gestopt omdat ze er genoeg van hadden om steeds te worden aangehouden.

Een deel van de jongeren vindt dat zwaardere straffen meer effect hadden gehad op hun gedrag. Ook zeggen ze vooral respect te hebben voor oudere ervaren professionals, die hen op een positieve manier benaderen.

Waarom stopten ze met hun criminele loopbaan?
Veel factoren speelden daarbij een rol, zoals het krijgen van een vaste relatie, hun ouders niet langer verdriet willen doen, kans op werk of een opleiding, langere (cel)straffen en ook vermoeidheid en stress door hun manier van leven en het steeds over hun schouder moeten kijken. Uit de criminaliteit stappen betekent trouwens niet dat ze ook uit hun vriendengroep stappen.

Wat hebben we aan dit onderzoek?
Er kunnen aanbevelingen uit rollen voor de aanpak van criminele jeugdgroepen. Zo zou de politie meer focus kunnen leggen op de kern van een groep. Ook zou al op de basisschool moeten worden begonnen met preventie. Het nut van het zero tolerance-beleid (altijd maar meteen straffen) zou nog eens kritisch bekeken kunnen worden. Ook lijkt het erop dat een korte gevangenisstraf geen zin heeft. Al moet je natuurlijk niet vergeten dat het ‘slechts’ om dertien jongeren gaat die hebben meegedaan aan dit onderzoek.

Lees verder via