Nu de stofwolken na de verkiezingen zijn opgetrokken volgt de ene na de andere analyse over het enorme zetelverlies van de PvdA. Sommigen zeggen dat Asscher broedermoord heeft gepleegd, maar in de statuten van de partij staat dat de lijsttrekker wordt gekozen door de leden. Het zijn de leden zelf die Asscher tot fractieleider hebben gemaakt. Een andere verklaring luidt dat de PvdA onvoldoende duidelijk heeft gemaakt wat zij voor Nederland en Europa heeft betekend om uit een van de zwaarste naoorlogse crisissen te klimmen. Hoe het ook zij, wat gebeurd is is gebeurd, het is nu uithuilen en weer verdergaan. Verdergaan in de traditie van de sociaaldemocratische principes, maar met een nieuw elan. De PvdA moet een brede volkspartij blijven met een realistische kijk op een duurzame samenleving voor de mens en zijn omgeving.
Voor mij betekent dit dat ik afstand neem van opiniemakers die allemaal zo goed weten wat er mis is en wat er anders moet. Meteen na de verkiezingsuitslag werd door partijleden al geroepen dat de PvdA op moet gaan in Groen Links, dat de partij maar moet worden opgeheven, dat er een nieuw bestuur moet komen of dat Asscher weg moet. Dit zijn slechts primaire emotionele reacties die de kern van de problematiek niet raken. De PvdA is veel stemmen kwijtgeraakt aan Groen Links, maar ook hebben veel kiezers de afgelopen 10 jaar, met name autochtone kiezers, de overstap gemaakt naar de PVV van Wilders. Verder zijn kiezers overgestapt naar one-issue partijen zoals 50PLUS, Partij voor de Dieren of DENK. Blijkbaar herkenden veel van de oud stemmers zich niet meer in het verhaal van de PvdA, of voelde zich niet door de partij gezien. Toch wil de PvdA een verbindende partij zijn, verbindend tussen jong en oud, allochtoon en autochtoon, met aandacht voor de kwetsbaren in de samenleving. Daarbij zijn thema’s zoals duurzaamheid, goede zorg, veiligheid, werkzekerheid en kwaliteit van het basisonderwijs belangrijk. Maar ook vindt de PvdA dat het niet alleen gaat om materiële zaken. Dijsselbloem vindt dat de politieke elite tekort schiet in het tonen van moreel leiderschap. Mensen aanspreken op een constructieve bijdrage aan de samenleving. Het is paradoxaal om je enerzijds te beroepen op de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid om te demonstreren en anderzijds rellen te ontketenen om een buitenlandse dictator te steunen. Crimineel gedrag is niet te billijken, ook al word je achtergesteld. Man en vrouw, of mensen met een andere seksuele geaardheid zijn in Nederland allemaal gelijk, en dat kan niet worden overruled door een andere religieuze overtuiging. Je verrijken over de rug van anderen is net zo verwerpelijk als stelen.
Investeren in de toekomst
Het uitdragen van dergelijke principes vereist een investering op langere termijn, omdat bepaalde fundamentele principes in de praktijk steeds vaker op losse schroeven komen te staan. Daarom hield een jonge rechtenstudente onlangs een gloedvol betoog over het afschaffen van artikel 1 uit de grondwet. Niet omdat ze de waarde van dit artikel betwijfelt, maar juist omdat ze wil dat de waarde vanuit ons hart moet worden gepraktiseerd. Dat uitdragen vanuit ons hart is misschien wel de essentie van een nieuw sociaal democratisch elan. De PvdA kan weer worden opgebouwd door voor te leven, dat de partij er daadwerkelijk is voor kwetsbare mensen, om alle kinderen gelijke kansen te geven, om fatsoenlijk met elkaar om te gaan, en om van iedereen een bijdrage naar vermogen te vragen aan een gezonde samenleving. “samenwerken aan samenleven”. Een brede sociale beweging van onderop met moreel leiderschap. Leiderschap dat veiligheid schept door grenzen te stellen aan de macht van grote bedrijven of instellingen zoals banken. De meeste mensen vragen niet om voortdurende expansie. Verder is het van belang om de criminaliteit te beteugelen. En de samenleving vraagt om stabiliteit en gevoel van veiligheid, ook als het gaat om de opvang van vluchtelingen. We moeten het samenwerken aan samenleven vanuit de sociaaldemocratische principes vorm geven, zowel van onderop als van bovenaf. De PvdA heeft nu maar 9 Kamerzetels, maar er staat wel een team van krachtige volksvertegenwoordigers die zich bewust zijn van de complexiteit van deze wereld en die binding en sturing kunnen geven aan de nog steeds bestaande sociaaldemocratische krachten in de samenleving. Die krachten zien we vaak op buurt- en wijkniveau, waar mensen voor elkaar klaar staan en zich inzetten om hun leefomgeving te verbeteren of om buurtgenoten met problemen op te vangen. Het beeld van “De PvdA dat zijn wij” kan zo weer wortel schieten.
Raf Daenen,
Wethouder PvdA Oirschot
‘Akkoord gaan of betalen, zegt Meta; ‘Betaal maar’, zegt EU
‘Verandering geen reden tot somberheid’ – Verslag van het HCB Seminar Toezicht in Transitie 2023
Tweede Kamer wil toezicht en klachtbehandeling advocatuur samenbrengen
