Het privatiseren van de opsporing is al begonnen

Nog geen jaar geleden dacht een collega van ons flink te provoceren tijdens een discussie over de toekomst van de opsporing. “Weet je wat mijn scenario is?” vroeg de collega terwijl hij uitdagend om zich heen keek. “Dat is een opsporing die grotendeels of zelfs geheel is geprivatiseerd. We zullen snel ontdekken dat veel van wat wij doen, veel beter door bedrijven kan worden uitgevoerd.”

De provocatie was aanleiding voor een levendig debat. We waren het er in elk geval over eens dat de recherche van de toekomst niet zonder expertise van ‘buiten’ meer kon. Bij de bestrijding van cybercrime en het moderniseren van opsporingstechnieken heb je het type deskundigen nodig die bovenop de laatste technologische ontwikkelingen zitten. Whizz-kids en IT-fanaten die zich niet zo makkelijk aan een vast contract bij de politie binden. Kennis die je daarom moet inhuren. Maar privatiseren of deels privatiseren leek de overgrote meerderheid toch ondenkbaar. Natuurlijk, je had al goed lopende bedrijven als Hoffmann bedrijfsrecherche. Maar de echte opsporingsbevoegdheden zou aan de politie voorbehouden zijn. Bijvoorbeeld om een kijkje achter de deur te nemen als daar vermoedelijk gestolen goederen te vinden zijn en die vervolgens terugvorderen,

Een jaar later blijkt de ontwikkeling veel sneller te gaan dan we toen dachten. Kort geleden werd Sherlock gelanceerd. Deze virtuele rechercheur spoort met behulp van big data, virtuele intelligentie en gewoon recherchewerk gestolen auto’s (en andere goederen) op, onder andere door wereldwijd autoportals te scannen. Dat is geen initiatief van de politie, maar van verzekeraar Delta Lloyd in samenwerking met enkele IT-bedrijven.  Dit soort ontwikkeling voor de politie lastige vragen oproepen. Denk ook aan het gebruik van gps-technieken waardoor je kan volgen waar bijvoorbeeld auto’s en fietsen heen zijn gebracht. Die benodigde chips zijn nu al vele malen beter en goedkoper dan vele jaren geleden. De burger eist terecht dat de gelokaliseerde gestolen goederen terugbezorgd gaan worden, zelfs als die zich over de grens bevinden. Kunnen wij dat? Elk jaar worden rond de tienduizend auto’s en enkele honderdduizenden fietsen gestolen.

De ondernemers achter Sherlock zeggen dat ze een rol voor particuliere onderzoeksbureau zien weggelegd in het terugbezorgen van de auto’s. Inmiddels staat er een ander bedrijf klaar om in dit gat in de markt te duiken. Het bedrijf ABS Duiven spoort de gestolen voertuigen op met behulp van een track & trace system. Zij staan dan bij de locatie waar het voertuig zich bevindt en mogen tot nu toe niet verder gaan. De politie wordt dan gevraagd om ter plaatse te komen om het voertuig in beslag te nemen en daartoe eventueel plaatsen te betreden die voor een burger niet zijn toegestaan. Maar we kunnen om allerlei redenen niet altijd ter plaatse komen.

Deze private opsporingsdienst wil nu een aanvraag indienen om zelf een eigen opsporingsbevoegdheid te krijgen zodat ze niet meer van de politie afhankelijk zijn.

Wat nu te doen????

Columnist van dienst: Wim van Amerongen
Programmadirecteur Herijking Opsporing