Nadat hij over de zoveelste offerte had onderhandeld en die getekend had als directeur van Hoffman Bedrijfsrecherche merkte Richard Franken dat de adrenaline bij hem niet meer in zulke grote hoeveelheden werd aangemaakt.

Een andere — veel belangrijker — reden voor zijn onrust was de zorg dat door de digitalisering van de criminaliteit de veiligheid in Nederland achterop dreigt te raken. Daarom is hij vanaf 1 juli de nieuwe directeur van HSD (The Hague Security Delta), het snelgroeiende netwerk waarin bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen op het gebied van veiligheid samenwerken.

‘Niemand is meer in staat om op eigen houtje een structuur voor nationale veiligheid op te zetten,’ legt Franken uit. ‘Defensie niet, de politie en veiligheidsdiensten niet, en ook de private beveiligingssector niet.’ De huidige bedreigingen — van cybercrime tot en met terrorisme — vragen om een nieuwe inrichting van het veiligheidsdomein, waarbinnen al deze partijen, inclusief kennisinstellingen, gelijkwaardig en intensief samenwerken. HSD speelt daar een belangrijke rol in.’ Richard Franken: ‘Ik denk dat we banger moeten zijn voor de gegevens die we achterlaten op internet, dan over de data die drones en camera’s over ons verzamelen.’

Franken (55) kent het Nederlandse veiligheidslandschap als zijn broekzak. Na een carrière bij het politiekorps stapte hij over naar de particuliere beveiligingssector waar hij uiteindelijk opklom tot commercieel directeur van Trigion en directeur van Hoffman Bedrijfsrecherche. Waar maakt hij zich de meeste zorgen over?

‘Dat we later zeggen: de ontwikkelingen gingen toch sneller dan we hadden gedacht. We zijn te naïef en realiseren ons onvoldoende wat er op ons afkomt. Of het nou gaat om het analyseren van grote hoeveelheden data, dronetechniek, of om “domotica” in huis met ingebouwde beveiliging. Dat is allemaal ict en valt dus te hacken.’

Doelt u nu op de gevaren voor burgers wier privacy wordt geschonden of op opsporingsdiensten die de steeds slimmere boeven niet kunnen bijbenen?

‘Op beide. Ik pleit voor een stevig ethisch beleid op het gebied van privacybewaking, want ik ben ook een burger. Maar daardoor mag de veiligheid niet in het geding komen. We moeten realistisch zijn over de tijd waarin we leven: over de dreigingen die op ons afkomen én over de nieuwe technieken die ons ter beschikking staan.’

Opsporingsdiensten experimenteren toch volop met die nieuwe technieken?

‘Ja, maar we lopen steeds een beetje achter de feiten aan. We weten dat er bommen in een vliegtuig kunnen worden gelegd en dus beveiligen we de luchthavens. Prima, maar de grote uitdaging wordt om het onvoorstelbare te voorspellen en dan te voorkomen. Met het verzamelen en steeds sneller analyseren van grote hoeveelheden data hebben we een krachtig wapen in handen tegen nieuwe vormen van criminaliteit en ook voor de bestrijding van terrorisme.’

Waar komt het gebrek aan urgentie vandaan?

‘Ik zie nog te veel oudere grijze heren en een enkele dame, die vanuit het verleden naar veiligheid kijken. Die blik moeten zij meer naar buiten richten. Het is zonde van de tijd dat de reorganisatie van de politie bijna vier jaar duurt. Ook het bedrijfsleven komt kennis tekort en voelt de urgentie niet. Commissarissen tekenen bijvoorbeeld elk jaar voor de accountantsverklaring, inclusief die voor compliance. Daarin staat ook een paragraaf over beveiliging, maar het merendeel van de toezichthouders heeft geen idee waar zij voor tekenen. Als dat wel zo was, had ik in mijn vorige functie bij Hoffmann wel vaker vragen gekregen over de kwetsbaarheid van hun eigen it-systeem en over de veiligheidstests die ze uitvoeren om die te achterhalen’.

Hoe kunnen we de achterstand inhalen?

‘Ik pleit voor een regisseur veiligheid die als een scenarioschrijver alle risico’s in kaart brengt met behulp van jonge wetenschappers, startups die gespecialiseerd zijn in veiligheid en experts van bestaande instanties. Met het verhogen van de kennis zal het gevoel voor urgentie overal toenemen en zullen er nieuwe producten en diensten worden ontwikkeld.’

Zoals?

‘Denk je eens in welke revolutie op veiligheidsgebied we in gang zouden zetten als we massaal geavanceerde drones gaan inzetten voor surveillance. Of robots met meerdere sensoren die de hele nacht rondjes lopen en alle informatie die zij oppikken, doorgeven aan de meldkamer van de politie.’

Willen burgers wel zo’n samenleving?

‘Ach, wat burgers willen, is vergankelijk. Lees jij nog wel eens dat de bevolking bezwaar maakt tegen een camera in het publieke domein?’

Toch gaan we elke keer weer een grens over.

‘Veranderen betekent grenzen overgaan.’

Maar wie bewaakt die grenzen?

‘Allereerst de wetgever natuurlijk. En voor een belangrijk deel doen we dat ook zelf. Ik denk dat we banger moeten zijn voor de gegevens die we achterlaten op internet — en wat daardoor over ons bekend is — dan over de data die drones en camera’s over ons verzamelen.’

Staat de politie open voor een hechtere samenwerking met het bedrijfsleven?

‘Binnen HSD zie ik goede voorbeelden, zoals het programma Robocop, waarmee we bepaalde vormen van criminaliteit kunnen voorspellen. Maar in mijn tijd bij de particuliere beveiliging vond ik die samenwerking zeker onvoldoende. Er wordt veel te weinig gebruik gemaakt van de informatie van andere partijen die zich bezighouden met veiligheid. In de Rotterdamse haven rijden ‘s nachts twee auto’s van de politie rond en twintig van particuliere beveiligers. Die zien meer dan de politie en straks nog meer, als zij drones en robots gaan inzetten. De politie beschouwt particuliere beveiligers nog steeds als een bedreiging, als een sector die werk van ze afpikt.’

Dat is toch ook zo?

‘Veel industrieterreinen en winkelcentra zijn veiliger geworden zonder tussenkomst van de politie. Je ziet ze bijna niet meer Op sommige plekken heeft de politie de regie uit handen gegeven en dat vind ik geen goede ontwikkeling. Daar moeten we oog voor houden.’

Bron: FD