Een eerste blik op online delinquentie

Verkennend onderzoek bij Vlaamse jongeren en vergelijking met offline delinquentie

Ena Coenen. (2020). Een eerste blik op online delinquentie. Tijdschrift voor Criminologie (62) 2-3, 130-152.

Nu het sociale leven van jongeren zich meer en meer online afspeelt, is de aandacht voor cybercriminaliteit gestegen. Echter, hierover zijn in Vlaanderen nog geen cijfers voorhanden. Deze studie gebruikt twee grootschalige, representatieve bevragingen om de prevalentie en risicoprofielen van online dader- en slachtofferschap onder Vlaamse jongeren te onderzoeken. De resultaten tonen aan dat, vergeleken met offline delinquentie, online dader- en slachtofferschap relatief beperkt blijft. Verder werden enkele verschillen gevonden in de risicoprofielen. Daarbij bleek dat daders van enkel online delicten het minst ernstige profiel hadden, en daders van zowel on- als offline vormen het meest ernstige. Voor slachtofferschap kwam een complexer beeld van risicofactoren naar voor, waarbij het van belang lijkt om aandacht te hebben voor specifieke vormen van slachtofferschap. Deze resultaten duiden op een beperkte, maar niet-verwaarloosbare, prevalentie van online delinquentie, waarbij online daders en slachtoffers enkele verschillen vertonen met hun offline tegenhangers.

Inleiding
Sinds enkele jaren is er in de criminologische wereld meer en meer aandacht voor de opkomst van cybercriminaliteit. Door vooruitgang op het vlak van technologie en media verschuift het leven naar de virtuele ruimte. Smartphones zorgen ervoor dat mensen altijd en overal toegang hebben tot het internet en er bieden zich steeds meer onlinediensten aan. Zeker jongeren gaan mee op deze trend van een uitgebreide online identiteit. Uit een jaarlijkse bevraging van het media- en technologiegebruik van Vlamingen blijkt dat ongeveer 95 procent van de 15- tot 19-jarigen een smartphone heeft (de Digimeter van het Interuniversitair Micro-Elektronica Centrum (imec); Vanhaeleweyn & De Marez, 2017). Daarnaast heeft het overgrote merendeel van de jongeren verscheidene socialemedia-accounts, zoals Facebook (84 procent) of Instagram (71 procent), die ze vaak intensief gebruiken.
Met deze verschuiving van een offline naar een online leven bestaat de kans dat ook criminaliteit zich verschuift volgens deze nieuwe ontwikkelingen. Zo kunnen bedreigingen gemakkelijk geuit worden via sociale media of e-mail, kunnen seksueel getinte beelden eenvoudig worden verspreid via deze netwerken, of kan een online profiel gehackt worden. Enkele cijfers uit verschillende Europese landen tonen aan dat cybercriminaliteit aanzienlijk voorkomt onder jongeren (Montiel Juan, 2016; Rokven e.a., 2017). Echter, onderzoek naar de prevalentie van deze nieuwe vormen van delinquent gedrag ontbreekt in Vlaanderen. Dit onderzoek zal een eerste blik op online delinquentie onder Vlaamse jongeren bespreken, gebaseerd op een verkennende bevraging via de monitors van het Jeugdonderzoeksplatform (JOP).

Lees verder via bjutijdschriften.nl