Een complexe doelgroep en integraal samenwerken: hoe doe je dat?

Lisette Bitter, Dr. Violaine Veen en Dr. Carmen Paalman

PROCES, Aflevering 3 2020

Inleiding
Jongvolwassenen (16-27 jaar) met politie- en justitiecontacten en problemen op meerdere leefgebieden vormen een complexe groep voor Nederlandse gemeenten. Deze groep is verantwoordelijk voor een onevenredig groot aandeel van de criminaliteit en maakt langdurig gebruik van verschillende gemeentelijke voorzieningen. Voor professionals zijn deze jongvolwassenen moeilijk te bereiken en te motiveren voor zorg- en/of strafrechtelijke trajecten.1 Sinds een aantal jaren wordt, binnen de zogenoemde Lokale Persoonsgerichte Aanpak (Lokale PGA), in veel gemeenten domeinoverstijgend samengewerkt om de complexe problematiek zoals bij deze jongvolwassenen te adresseren en adequate interventies in te zetten. De Lokale PGA betreft een integrale aanpak, toegesneden op de persoon en zijn systeem, waarbij een combinatie van bestuurlijke, strafrechtelijke, zorg- en overige interventies wordt ingezet. Geprobeerd wordt om hardnekkige patronen van criminaliteit en overlast te doorbreken en herhaling te voorkomen.2
De Lokale PGA wordt uitgevoerd onder gezag en verantwoordelijkheid van de burgemeester. Omdat de complexe problematiek van de Lokale PGA-doelgroep verband houdt met verschillende gemeentelijke portefeuilles (bijvoorbeeld Jeugd, Wmo, Werk & Inkomen) zijn daar ook meerdere wethouders van de gemeente bij betrokken. Daarnaast spelen bestuurders van samenwerkingspartners een rol, zoals bestuurders van zorginstellingen, woningcorporaties en reclasseringsorganisaties. Zij stellen professionals en middelen voor de Lokale PGA beschikbaar. Doorgaans wordt door de gemeente een PGA-expert aangesteld om de integrale samenwerking vorm te geven. Onder leiding van de PGA-expert wordt de complexe casuïstiek, waarin zich zowel zorg- als veiligheidsproblemen voordoen, periodiek besproken met betrokken professionals. Casuïstiek kan voor de Lokale PGA worden aangemeld door samenwerkingspartners en andere eerstelijnsprofessionals. Een casus komt voor de Lokale PGA in aanmerking als er sprake is van meervoudige problematiek waarvoor een integrale aanpak vanuit twee of meer domeinen (bijvoorbeeld interventies vanuit het domein zorg en het domein veiligheid) noodzakelijk is.
Het lectoraat Kennisanalyse Sociale Veiligheid3 heeft in het kader van project ‘Startbaan’4 onderzoek gedaan naar de integrale samenwerking binnen de Lokale PGA in Hilversum, Veenendaal, Wijk bij Duurstede en Zeist. Hieruit blijkt dat het organiseren van een dergelijke integrale aanpak ingewikkeld is vanwege de vele betrokken partijen in de samenwerking alsook door de complexe problemen die zich voordoen in de Lokale PGA-doelgroep. Ten eerste spelen bestuurders, vanwege de veelheid aan betrokken organisaties in de Lokale PGA, een belangrijke rol in de vormgeving van de samenwerking. Daarnaast heeft de PGA-expert een specifieke sleutelrol in het scheppen van een aantal randvoorwaarden voor een goede samenwerking en de uitvoering van de aanpak. Ten slotte vraagt het werken met complexe problematiek bij deze doelgroep om specifieke competenties van de betrokken professionals. In dit artikel wordt getracht antwoord te geven op de vraag wat er nodig is aan randvoorwaarden en competenties om integraal samen te werken in de Lokale PGA. Hiervoor worden de resultaten uit het onderzoek ‘Startbaan’ besproken en aangevuld met bevindingen uit de literatuur.

Lees verder via bjutijdschriften.nl

Meer leren over de integrale aanpak van verwarde personen, veelplegers en stelselmatige daders? Kom naar de HCB Cursus ‘Integrale Persoonsgerichte Aanpak 2022’ die start op 3 november in Den Haag, georganiseerd door het Haags Congres Bureau.