Alternatieve aanpak van jeugdcriminaliteit

Sinds midden jaren-80 volgt Hans Werdmölder een groep Amsterdamse Marokkanen. In de jaren-80 waren dit nog jonge jongens, inmiddels volwassen mannen. Over deze groep heeft Hans Werdmölder enkele boeken geschreven, waarvan de laatste – Marokkanen in de marge – eerder dit jaar bij Amsterdam University Press verscheen.

Hans Werdmölder, sociaal antropoloog en criminoloog, docent op de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden, promoveerde op een longitudinaal onderzoek onder criminele Marokkaanse jongeren aan de Vrije Universiteit Amsterdam en schreef het boek Marokkaanse lieverdjes en het boek Marokkanen in de marge.

Zelfuitsluiting

Hans Werdmölder begint met de vaststelling niet alle jongeren gelijk zijn, hooguit gelijkwaardig. We zijn zo verschillend als maar kan; op dezelfde maatschappelijke problemen (werkloosheid, armoede, criminaliteit) reageren we heel verschillend. Amsterdam legt veel nadruk op arbeidsparticipatie, iedereen moet meedoen, ook zeer laag-gekwalificeerden. Er is echter ook zelfuitsluiting bij jongeren, je moet ook de wil en motivatie hebben om je voldoende te bekwamen. Hans Werdmölder’s centrale boodschap is: kom uit de slachtoffer rol! Investeer in jezelf! Voor hulpverleners betekent dit: steun ze, confronteer ze en begeleid ze, maar niet zonder meer. Soms is een stok achter de deur nodig. Zo ook bij de bestrijding van jeugdcriminaliteit. Een veelgebruikte aanname, ook van onderzoekers, is dat criminelen zelf zouden inzien dat zij een probleem hebben. Niets is minder waar. De door Hans Werdmölder benaderde jongeren hebben vaak het idee dat ze heel goed bezig zijn. Waarom met eerlijk werk minder geld verdienen dan met criminele activiteiten? Dat is toch dom? Het zijn ook kortetermijndenkers. Als er al reflectie op het eigen gedrag plaatsvindt, gebeurt dat meestal op wat oudere leeftijd.

Stok achter de deur

Hans Werdmölder haalt het project De Vinkeburg aan. Het doel is om Top 600 jongeren van de straat te houden, dit gebeurt in een prikkelvrije omgeving in de polder. Jongeren leren op tijd komen, zich fatsoenlijk te gedragen, geen grote bek te hebben. Vluchtgedrag is niet mogelijk, bij absentie wordt er gekort op de uitkering. Als je het verpest ga je terug de gevangenis in. Doe je het goed, dan ga je een stap vooruit. Een stap richting werk.

De rol van de professional

Een ander punt is dat wij – professionals – goed naar onszelf moeten kijken. Doen wij het wel goed? Moeten we een jongere op zoek naar werk wel ‘klant’ noemen in plaats van ‘werkloze jongeren op zoek naar werk’? Is een oproep van het DWI wel een uitnodiging? En korten op een uitkering ‘afstemmen’? Weg met de eufemismen en het beestje bij de naam noemen!

Perspectief

Veel jongeren willen niet en dat betekent dat er een gedragsverandering nodig is. En daarvoor is confronteren nodig. Daarnaast is er een stip op de horizon nodig voor jongeren, een perspectief dat een uitkering hebben en wat erbij rommelen uiteindelijk niet meer loont dan een fatsoenlijk bestaan.

Bron: SBO