Godfried Engbersen: ‘Overheid moet kracht van maatschappelijk middenveld beter benutten’

Waar kun je dingen het best regelen, wat wil je bereiken, wat moet de overheid doen en wat kunnen private partijen beter? Godfried Engbersen, emeritus hoogleraar Sociologie, bepleit in het licht van het ravijnjaar een heroverweging van beleid – niet alleen financieel.

‘De dreiging betreft niet alleen een verwacht tekort aan financiële middelen, ook structurele manco’s van beleid spelen een rol’, zegt Godfried Engbersen. Hij nam op 14 maart 2025 afscheid als hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. ‘Er is alle reden voor een heroverweging van de huidige taakverdeling tussen Rijk en gemeenten. De uitvoering van de bijstandswet en de schuldenaanpak groeit de gemeenten nu al boven het hoofd. En ook de Wet maatschappelijke ondersteuning en de jeugdzorg vragen om een heroverweging van het juiste beleidsniveau.’

Er moet volgens Engbersen ‘structureel worden nagedacht over wat in het sociaal domein het betere uitvoeringsniveau is. Decentralisatie, zo is wel gebleken, is niet voor alle vraagstukken het antwoord, vooral niet als gemeenten te klein zijn om alles zelf te doen.’

Commissie Sociaal minimum
In zijn hoedanigheid als voorzitter van de commissie Sociaal minimum adviseerde Engbersen in 2023 om de uitvoering van de Participatiewet deels weer te organiseren op landelijk niveau. Uit onderzoek van de commissie kwam naar voren dat gemeenten allemaal een eigen armoedebeleid voeren, met grote lokale verschillen tot gevolg. Die verschillen kunnen volgens Engbersen alleen verdwijnen als het Rijk zijn verantwoordelijkheid weer neemt. Oftewel: het Rijk moet een toegankelijk en uitvoerbaar stelsel van het sociaal minimum organiseren dat voorziet in een inkomen waarvan mensen kunnen rondkomen en waardoor zij kunnen meedoen. ‘Dan immers vervalt de noodzaak voor gemeenten om, ieder apart, een aanvullend inkomensbeleid te voeren. En kunnen zij zich richten op het bieden van maatwerk in het kader van de bijzondere bijstand.’

Lees verder via socialevraagstukken.nl

Weten hoe je de veiligheid en leefbaarheid in uw gemeente verbetert? Kom dan naar de HCB Seminarreeks Topsprekers in Veiligheid 2025, die plaatsvindt op 1 oktober, 12 november en 26 november. Met drie middagsessies die diverse thema’s behandelen, waaronder: Jeugdcriminaliteit, Artificial Intelligence (AI) en omgaan met personen met onbegrepen gedrag.  Kijk voor meer informatie en inschrijving op haagscongresbureau.nl. Met onder andere Hans Moors (partner van EMMA), Dr. Evelyn Heynen (universitair docent Klinische kinder- en jeugdpsychologie Open Universiteit) en Dr. Ruben Timmerman (onderzoeker Erasmus Universiteit Rotterdam).