Wat maakt slimme sturing slim?

De vraagstukken waar onze samenleving vandaag de dag mee geconfronteerd wordt, zijn dusdanig complex (‘wicked’) dat traditionele sturingswijzen tekortschieten of falen. Deze uitdaging was de reden voor de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) om een onderzoeksprogramma te starten naar ‘smart governance’ oftewel slimme sturing. In dit themanummer staat slimme sturing centraal. In dit inleidende artikel kijken we op basis van de inzichten uit de bijdragen van dit themanummer kritisch naar zowel het concept als de praktijk van slimme sturing. Wat maakt slimme sturing slim, hoe werkt het, is het voor iedereen slim, maakt slimme sturing de verwachtingen waar, en wat kunnen we van deze voorbeelden van slimme sturing leren?

Inleiding1
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) startte enige jaren geleden in het kader van de nationale sociale infrastructuuragenda een onderzoeksprogramma naar ‘smart governance’. De gangbare sturingswijzen waren volgens de NWO niet meer toegesneden op de structuur en de complexiteit van de Nederlandse samenleving. Terwijl de uitdagingen waar de samenleving voor staat groter worden, neemt tegelijkertijd de sociale cohesie en het vertrouwen in traditionele instituties af (NWO, z.j.). Er is behoefte aan nieuwe vormen van maatschappelijke sturing: smart governance. NWO duidt het concept smart governance op verschillende manieren. Het gaat onder meer om: de goede partijen op de goede momenten bij elkaar brengen en hun collectief probleemoplossend vermogen prikkelen; nieuwe sturingsvormen en instituties in de ruimte tussen overheid, markt en maatschappij; hybride sturingsvormen die resulteren in effectievere oplossingen en publieke diensten. De verwachting is ook dat smart govenrance zal leiden tot meer innovatie, herstel van vertrouwen en een veerkrachtige samenleving. In haar programma geeft de NWO aan dat er al voorbeelden zijn van smart governance, zoals burgerinitiatieven, interbestuurlijke coalities en niet-regel-gestuurde vormen van gedragsbeïnvloeding, maar dat het tegelijkertijd ontbreekt aan kennis over hun werking en effectiviteit. Het is momenteel experimenteren zonder kompas, aldus de NWO.

Prof. dr. Joop Koppenjan, Prof. dr. ir. Katrien Termeer en Dr. Philip Marcel Karré, ‘Wat maakt slimme sturing slim?’, Bestuurskunde 2018-2, p. 3-13

Lees het hele artikel op tijdschriften.boombestuurskunde.nl

Meer leren over opgavegericht (opgaven gestuurd) werken en slim sturen, in theorie en praktijk? Kom 20 juni naar het door het Haags Congres Bureau georganiseerde Nieuwspoort Seminar ‘Bestuurskunde BinnensteBuiten – Opgavegericht werken en slim sturen’ met oa ing. Peter Struik MBA (Partners + Pröpper) prof. dr. Katrien Termeer (Wageningen University), Dr. Linze Schaap (Tilburg University), Renzo Steijvers (Gemeente Den Haag), en Ineke den Heijer (Provincie Zuid-Holland).