Innovatie volgens de regels

Superkracht AI: Natali Helberger

AI is een supergave technologie, maar kan niet zomaar op de mensheid worden losgelaten, vindt jurist Natali Helberger. Regelgeving is hard nodig. De Europese AI act vormt een goed begin.

Als hoogleraar Informatierecht aan de Universiteit van Amsterdam doet Natali Helberger onderzoek naar de regulering van digitale technologie. Wat zijn de effecten van technologie op de maatschappij en wat zijn goede manieren om technologie in goede banen te leiden? Want dat regulering nodig is, staat voor Helberger buiten kijf. “Het is nu populair om te roepen dat je innovatie belemmert door regelgeving, maar ik denk dat innovatie juist regels nodig heeft.” Als voorbeeld noemt ze de plotselinge doorbraak van het AI-taalmodel en chatprogramma ChatGPT in november 2022, dat in een paar weken tijd miljoenen gebruikers had. Helberger vond het onverantwoord dat OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, het programma zomaar kon lanceren, terwijl de risico’s toen nog onvoldoende duidelijk waren. “Het was een levensgroot experiment met de hele wereld als proefkonijn.”

Toch is Helberger niet tegen AI. Ze vindt generatieve AI, waarmee je in een handomdraai door een computer gegenereerde teksten, beelden of films kunt maken, juist “supergaaf”. Ze is geïnspireerd door kunstenaars die AI gebruiken, zoals de Amerikaan Christopher Meerdo, die een algoritme heeft getraind met het beeldmateriaal dat is buitgemaakt bij de schuilplaats van Osama Bin Laden in 2011, en daar het kunstwerk ‘Channeling’ van heeft gemaakt. Maar de implicaties van AI reiken verder dan alleen de kunstwereld. “Wat generatieve AI zo bijzonder maakt, is dat het zo ongelooflijk makkelijk is te gebruiken, door iedereen. Daardoor werkt het democratiserend. En je kunt er informatie toegankelijker mee maken, door teksten te vertalen, samen te vatten of te herschrijven voor laaggeletterden. Omdat de programma’s zo gebruiksvriendelijk zijn, verlaag je de drempels voor mensen om deel te nemen aan de digitale maatschappij.”

Moeilijk te bewijzen
Het was zeker niet zo dat OpenAI geheel vogelvrij was toen het ChatGPT lanceerde, en dat het een nieuwe technologie was waar nog geen wetten voor golden. “Auteursrecht en het databeschermingsrecht bestonden al. Om ChatGPT te trainen met data heeft OpenAI het hele internet afgezogen. Sommige van die data zijn persoonlijke data en sommige zijn auteursrechtelijk beschermd. Het grote probleem is echter dat het moeilijk te bewijzen is dat jouw eigen data zijn gebruikt, omdat het bedrijf daar niet transparant over is.”

Lees verder via nemokennislink.nl