‘I am sorry!’ – Hoe justitie schuld doorschuift

‘Stop excusing yourself for being who you are. It is the most hypocritical, typical Dutch habit I know. Grow up and start taking responsibility for your own choices, man!

Ik had – vriendelijk en sociaal vaardig als ik ben – ‘sorry’ gezegd voor het verschuiven van een afspraak en kreeg meteen de volle laag van mijn Amerikaanse vriend. En wat had hij gelijk: ik ben nog steeds dankbaar voor deze les! Ik bedoel: het kan nogal irritant zijn als iemand ‘sorry’ tegen je zegt omdat jij de vervelende gevolgen van zijn of haar keuzes moet dragen! Vooral als dat excuus eigenlijk moet dienen om er zonder al te veel problemen mee weg te komen.
De zoon van een goede vriend werd aangereden door een man die in de bocht mobiel zat te bellen. Hij stuurde een spijtbrief en een bos bloemen en huilde aan het ziekenhuisbed. Maar hij was boos en verongelijkt toen hij een schadevergoeding moest betalen en een tijdelijk rijverbod kreeg opgelegd. De boosheid van de dader was moeilijk te verkroppen voor de jongen en zijn ouders. Die kwam bovenop de lichamelijke gevolgen die de jongen de rest van zijn leven zal moeten dragen.
Vaak doen mensen en organisaties anderen onrecht aan en besparen de gedupeerde de extra pijn van een onoprecht excuus. Neem de mensen die onterecht in preventieve hechtenis worden genomen. Dat aantal stijgt al jaren dramatisch en het staat vast dat het er dit jaar weer meer zullen zijn! In 2014 werd aan ruim 6000 personen schadevergoeding uitgekeerd wegens onterechte hechtenis. In totaal ging het toen om bijna € 30 miljoen. Het aantal opgeloste delicten is superbelangrijk voor het imago en de positie van politie en Openbaar Ministerie. Die organisaties worden naast het teruglopen van hun publieke imago ook nog geteisterd door bezuinigingen en ontwrichtende reorganisaties.
De mensen die onterecht vastzaten krijgen in al die gevallen zelden of nooit ‘sorry’ te horen. Gelukkig maar, want dat zou nogal hypocriet zijn. Ze horen wel: ‘Deze keer heb je mazzel gehad dat we het bewijs niet rond konden krijgen.’ Deze verdachten behoren vaak tot een familie of bevolkingsgroep die per definitie verdachter is dan een witte villabewoner in Blaricum. Ze hebben vaak al antecedenten, wonen in een verkeerde buurt of gaan met de verkeerde mensen om. Ze hebben wel vaak buren, een partner, ouders en kinderen. En dat de detentie onterecht was, neemt niet het beeld in de buurt en op de school van de kinderen weg dat vader of moeder een crimineel is. Nee, geen ‘sorry’, maar een bewuste keuze voor de gevolgen van ‘wat minder rechtsstaat’. Kwestie van prioritering met de keuze om die € 30 miljoen schadevergoeding maar voor lief te nemen.

Lees verder via tijdschriften.boomcriminologie.nl