Hoe politiemensen burgers en zichzelf kunnen beschermen

Zaterdagnamiddag werden twee politieagentes in hun thuisbasis verwond door een illegaal verblijvende Algerijn met een machete. Het viseren van politiepersoneel is niet nieuw. Reeds bij het oprollen van het netwerk in Verviers was gebleken dat jihadisten de politie viseerden. Na de recente Nationale Veiligheidsraad belooft de premier extra maatregelen. Zo moeten politieagenten een kogelvrij vest dragen, hun wapen altijd bij zich hebben en bij woon-werkverkeer hun uniform uitlaten.

Het de facto onbestaand dreigingsniveau 2+ werd afgekondigd, hetgeen niet in goede aarde viel bij de vakbonden. Zij wensen gewapende agenten of militairen aan alle politiekantoren te zien voor extra bewaking. In België beschikt de (lokale) politie sinds de Belgische onafhankelijkheid over wapens. Politiemensen worden hiervoor opgeleid en elk schietincident wordt grondig onderzocht. Het is een illusie te verwachten dat de politie een beroep kan doen op ‘anderen’, bijvoorbeeld militairen.

Frankrijk maakt in Europa een uitzondering op deze praktijk. De veiligheid van de politie is er, sinds de aanslagen in Nice en Rouen, een hot issue. De slagzin ‘On est en guerre‘ kleurt de debatten. En het standpunt ‘in oorlogstijd moet je terugslaan, met wapens’ krijgt er steeds meer gewicht. Enerzijds is de Franse staatspolitie zwaar bewapend aanwezig in het straatbeeld. Anderzijds beschikt de police municipale niet over wapens. De basismissie van de lokale politie was een police de proximité ofwel een community oriented politiemodel, waar intussen in Frankrijk volledig van werd afgestapt.

De taken verschoven naar het afdwingen van de gemeentelijke verordeningen, voornamelijk in verkeer, een taak die in België meestal wordt uitbesteed aan GAS-ambtenaren. De administratieve politie dus, maar niet bewapend en niet beschermd. Bijna alle Franse burgemeesters vragen momenteel toestemming aan de préfet de policevoor bewapening voor hun politiekorps.

Enkele korpsen, die al voor 2010 wapens eisten, kregen ze gratis en dragen ze al, al is het een minderheid van de lokale korpsen. “Om wapens te mogen dragen, moeten de taken veranderen”, zo luiden regeringsstemmen, en dat zal niet snel gebeuren. De wens van de burgemeesters – de taken van de police municipale uitbreiden – wordt evenwel niet gedeeld: 82 procent van de Fransen is tegen.

In tegenstelling tot Frankrijk deelt de lokale politie in ons land dus wel degelijk in het legaal geweldsmonopolie, en gelukkig maar. Dat laat politiemensen toe om burgers en zichzelf te beschermen. Het is echter een illusie te verwachten dat de politie een beroep kan doen op ‘anderen’ (bijvoorbeeld militairen) om deze taak op zich te nemen. Burgers verwachten van politiemensen dat zij daartoe zijn getraind en uitgerust, en dat de overheid voorziet in de nodige middelen.

In essentie vormen zij in laatste instantie de barricade tegen geweldpleging. De oproep die de Franse overheid deed ten aanzien van burgers om de politie (vrijwillig) te komen versterken, en deel uit te gaan maken van de nationale politie, is vanuit dat oogpunt volkomen absurd. Politie is politie, en dat betekent dat zij de moeilijke taak van het beschermen van de burgers en van zichzelf tot een goed einde moet brengen.

Ze is goed georganiseerd en uitgerust in dit land. Ze heeft de macht, de kwestie is er goed mee om te gaan. Het uitbesteden aan derden van het legaal monopolie op geweld – aan militairen of burgers – is alvast géén optie.

Bron: DeMorgen

Elke Devroe , auteur van dit artikel, is hoofddocente aan het Institute of Security and Global Affairs van de Universiteit Leiden en spreker op de HCB Colleges Veiligheid, recht en bestuur start 9 februari