‘Burgemeester is geen sheriff’ Veiligheid, bevoegdheden, recht en bestuur

Het bewaren van de openbare orde en veiligheid is van oudsher een taak van de burgemeester. De laatste tijd zijn de bedreigingen echter complexer geworden. Zo opereren drugscriminelen bijvoorbeeld vaker over de gemeente- of landsgrenzen heen. Dat bemoeilijkt het werk van burgemeesters aanzienlijk.

Meer bevoegdheden

De afgelopen 15 jaar hebben burgemeesters daarom meer bevoegdheden gekregen om ingewikkelde vormen van criminaliteit te bestrijden. Zo kunnen ze beslissen over het sluiten van drugspanden, cameratoezicht op straat en huisverboden. Prins: ‘Het zijn stuk voor stuk maatregelen die diep in de privésfeer ingrijpen.’

Te machtig?

Bestuurskundigen vragen zich al tijden af wat deze nieuwe bevoegdheden betekenen voor de aloude rol van de burgervader. Prins: ‘De burgemeester wordt traditioneel gezien als iemand die boven de partijen staat en de eenheid bewaart. Komt deze ‘zachte’ kant van het burgemeesterschap niet onder druk te staan als hij of zij ook dit soort harde maatregelen treft? En maakt het de burgemeester niet te machtig?’

Onderhandelen

Uit onderzoek van Prins in verschillende gemeenten blijkt dat dit vooralsnog wel meevalt. Prins: ‘Alleen op papier is de burgemeester een sheriff geworden met veel machtsmiddelen in zijn portefeuille. In de praktijk moet de bestuurder met jan en alleman onderhandelen om de veiligheid op een duurzame manier te waarborgen.’

Huisverbod

Als voorbeeld noemt Prins het opleggen van huisverboden na huiselijk geweld. ‘In beginsel mag iemand slechts 10 dagen geweerd worden uit zijn eigen huis. Dat is meestal voldoende om af te koelen, maar het is zeker geen blijvende oplossing. De kans is immers groot dat het huiselijk geweld zich later nogmaals voordoet. De burgemeester moet dus in gesprek met maatschappelijk werkers en tal van andere sociale partijen om het geweld een permanent halt toe te roepen.’